بررسی تغییرات مورفولوژی و آناتومی برگ برخی از گونه های درختی جنگل های بالابند شمال ایران در امتداد طول و عرض جغرافیایی

جنگل های خزری یا هیرکانی شمال ایران از جمله جنگل های بجا مانده دوران سوم زمین شناسی و دارای عناصر شاخص و بسیار مهمی است که تحت تاثیر یخبندان های دوران چهارم زمین شناسی از بخش هایی از جهان حذف شده اند و اینک در یال های شمالی البرز متمرکز هستند. برخی از گونه های درختی و یا درختچه ای این منطقه از گونه مهم و شاخص اقلیمی می باشند. بازخورد اقلیم در مناطق هیرکانی خاص تمرکز ارتفاعی گونه ها نیست بلکه گونه های چوبی در جنگل های هیرکانی چه به صورت ارتفاعی (عرض جغرافیایی) و چه به صورت غرب به شرق (طول جغرافیایی) تحت تاثیر اقلیم و ویژگی های آب و هوایی هستند. از ویژگی های مهمی که می تواند به نوعی انعکاس از شرایط اقلیمی باشد ویژگی های تشریحی و مورفولوژیکی برگ گیاهان است. از میان گونه های درختی کمربند بالایی جنگل های هیرکانی، سه گونه راش (fagus orientalis)، اوری (quercus macranthear) و لور (carpinus orientalis) برای بررسی تغییرات آناتومی و مورفولوژی برگ در سه استان شمالی مورد استفاده واقع شد. ویژگی های آناتومی گونه ها به طور جداگانه برای هر گونه مشخص شده است. آنالیز های رسته بندی (dca , pca) همراه با آنالیز واریانس (anova) نشان داده است که سه گونه ذکر شده با داشتن ویژگی های آناتومی و مورفولوژی مختلف از یکدیگر قابل تفکیک هستند. انجام آنالیز واریانس به طور جداگانه برای هر گونه نشان داد که ویژگی های ضخامت کوتیکول فوقانی و تحتانی، ضخامت کلانشیم فوقانی و تحتانی، میزان تراکم کرک و کریستال در هر دو سطح برگ، تعداد روزنه برگ و نسبت پارانشیم نردبانی به اسفنجی به طور معنی داری در بین جمعیت های سه استان متغیر است. همچنین ویژگی های مورفولوژی (سطح برگ و ضخامت برگ) و وزن برگ در گونه های لور و راش در بین سه استان مطالعه شده معنی دار می باشند. ویژگی های ذکر شده بویژه تعداد روزنه، نسبت پارانشیم نردبانی به اسفنجی، تراکم و طول کرک در گونه های مطالعه شده، نشان دهنده تاثیر اقلیم و ویژگی های خاکی متفاوت در سه استان روی خصوصیات آناتومی و مورفولوژی برگ می باشد.