بررسی تاثیر حداکثرسازی موقعیت در روابط ایران با کشورهای عربی (1390-1340)

این تحقیق در چارچوب نظریه واقع¬گرایی کلاسیک و بر اساس مولف? حداکثرسازی موقعیت، در صدد شناخت عامل تعیین¬کننده روابط ایران با کشورهای عربی در سال¬های 1340 تا 1390 است. ایران در این سال¬ها، با گروهی از کشورهای عربی روابط دوستانه و با گروهی دیگر، روابط خصمانه¬ای داشته است. به نظر می¬رسد عامل تعیین کننده این روابط، منافع ملی و سیاست حداکثرسازی موقعیت در چارچوب آن بوده که از جانب ایران پیگیری ¬شده است. ایران در سال¬های1357 -1340 از طریق توسع? نظامی، دیپلماسی و توسع? اقتصادی سعی در حداکثرسازی موقعیت ایران داشت. این موضوع باعث روابط دوستانه با کشورهای محافظه¬کار عربی و روابط خصمانه با کشورها و جنبش¬های رادیکال شد. در سال¬های 1390-1357 اما ایران از ابزارهای فرهنگی- مذهبی، توسعه اقتصادی، دیپلماسی و توسع?¬ نظامی برای حداکثرسازی موقعیت خود استفاده کرده است. اولویت یافتن ابزارهای فرهنگی- مذهبی برای حداکثرسازی موقعیت پس از پیروزی انقلاب، موجب دشمنی ایران با کشورهای محافظه¬کار عربی و روابط دوستانه با کشورهای¬رادیکال شد. با پایان یافتن جنگ و در دولت هاشمی¬رفسنجانی، توسع? اقتصادی و دیپلماسی در جهت حداکثرسازی موقعیت ایران اولویت پیدا کرد و روابط ایران با بسیاری از کشورهای عربی گسترش یافت. این روند در دولت خاتمی نیز ادامه داشت. اما در دولت احمدی¬نژاد بار دیگر استفاده از ابزار فرهنگی- مذهبی در جهت حداکثرسازی موقعیت ایران اهمیت پیدا کرد. در این سال¬ها تحولات منطق? خاورمیانه نیز موجب ارتقای قدرت ایران و تنش در روابط این کشور با بسیاری از کشورهای عربی شد.پیگیری توسع? ¬نظامی از سوی ایران به منظور حداکثرسازی موقعیت خود پس از جنگ تحمیلی نیز موجب نگرانی کشورهای عربی شده است.