سیر تحول و تطور فرم و نقشمایه های ساغرهای دوره ی ماد، هخامنشی، پارت و ساسانی

چکیده هنر در فلات ایران تاریخ مداوم و بسیار کهنی دارد. اهمیت خاص هنر ایرانی تزیین و زینت¬بخشی است نه بازنمایی هنر. در میان بارزترین و مهم¬ترین دستاوردهای هنری ایرانیان می¬توان به اشیایی ساخته شده از سفال، طلا، نقره، برنز، بلور و... اشاره کرد که به عنوان ظروف آشامیدنی مورد استفاده قرار می¬گرفته است. بر روی ساغرها، جام¬ها و پیاله¬های ایران باستان، آرایه¬های ظریف و متنوعی از جمله نقوش جانوری، اساطیری، گیاهی و... دیده می¬شود. این طرح¬ها معمولاً به طرز جالبی ساده شده و با طبیعت¬گرایی تلفیق گشته¬اند. با بررسی این دستافریده¬ها امکان شناخت و درک مفاهیم ذهنی ایرانیان باستان و همچنین نوع زندگی اجتماعی و فرهنگی جوامع آن دوران برای ما مشخص می¬شود. در این پژوهش سعی شده که انواع، اشکال، نقوش، تزیینات، مضمون¬ها و جنس تعداد محدودی از ظروفی را که برای آشامیدن شراب طی دوره¬های ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی در مراسم جشن¬ها و ضیافت¬ها به کار می¬رفته مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. بر این اساس تعدادی از ریتون¬ها، پیاله¬ها، ابریق¬ها، جام¬ها و جام¬های لب¬تخت این چهار دوره بررسی شده. آنچه که از این پژوهش نتیجه گرفته شده این است که سیر تغییر و تحول ساخت ظروف یاد شده تحت تأثیر هنرهای شرق قدیم مانند عیلام، بابل، آشور، اورارتو، لرستان، زیویه و همچنین یونان بوده است. واژگان کلیدی: فرم، نقشمایه، ساغر، ماد و هخامنشی، پارت و ساسانی