تغییر تکنولوژی،کارایی و مقیاس و تاثیر آنها بر بهره وری تولید پیاز در ایران

مطابق آمار موجود، عملکرد محصول پیاز ایران به عنوان نمادی از شاخص بهره¬وری در سالهای اخیر با نوساناتی همراه بوده است. تغییرات بهره¬وری عوامل ترکیبی از تغییرات تکنولوژیکی، کارایی و مقیاس را شامل می¬شود و تغییرات این سه جزء تعیین کننده نرخ رشد بهره¬وری می¬باشد. بنابراین آگاهی از روند تغییرات بهره¬وری و نیز عناصر آن می¬تواند در افزایش تولید و بهبود بهره¬وری عوامل تولید پیاز موثر واقع شود. در مطالعه حاضر جهت بررسی روند تغییرات بهره¬وری عوامل از هر دو رهیافت پارامتریک و غیرپارامتریک بهره گرفته شد. برای این منظور داده¬های سری زمانی مربوط به تولید و هزینه محصول پیاز طی سال¬های 90-1369 استفاده گردید. در رهیافت غیرپارامتری با بکارگیری شاخص ترنکوئیست- تیل، رشد سالانه بهره¬وری کل برای دوره زمانی مورد نظر8/3 درصد محاسبه گردید. همچنین نتایج برآورد الگوی هزینه نشان داد، بهره¬وری کل عوامل طی سال¬های اخیر بطور متوسط سالانه 52/1 درصد رشد داشته است که این رشد عمدتاً ناشی از تغییرات تکنولوژیکی بوده است. تغییرات مقیاس اثر اندکی بر رشد بهره¬وری داشته است. به این ترتیب به منظور افزایش بهره¬وری، توسعه فن¬آوری¬ها و تکنولوژی¬های جدید توصیه می¬گردد. با برآورد تابع تولید مرزی میانگین کارایی تولید پیاز 52/0 درصد به دست آمد، به این ترتیب با توجه به عدم کارایی موجود، می¬توان با بهبود کارایی نیز در نهایت به ارتقای بهره¬وری عوامل تولید کمک نمود.