کالوس زایی در سرخدار و مقایسه میزان تاکسول تولید شده در شرایط درون شیشه ای با بافت های طبیعی گیاه

فاکتورهای زیادی در تشکیل کالوس و افزایش در میزان کالوس در شرایط درون شیشه ای موثرند که نوع ریزنمونه، نوع محیط کشت، نوع هورمون و عوامل محیطی از موارد بسیار مهم می باشد. سرخدار (taxus) یکی از سوزنی برگان بومی و با ارزش جنگل های شمال بوده که قسمت های متفاوت آن منبع اولیه تولید داروی ضد سرطان تاکسول است که دارای کاربرد وسیعی در درمان بیماری های سرطان سینه، رحم، تخمدان و ... می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین مناسب ترین روش سترون سازی، محیط کشت و تیمارهای هورمونی مناسب برای کالوس زایی ریزنمونه های ساقه و برگ 2 گونهtaxua baccata و taxus berevifoliaو همچنین مقایسه میزان تاکسول موجود در بافت های طبیعی گیاه با کالوس های حاصل از شرایط درون شیشه ای با استفاده از تکنیک hplc بود. نمونه های مورد نظر از رویشگاه های دره زیارت و باغ گیاه شناسی جنگل شصت کلاته به صورت تصادفی جمع آوری و به آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان منتقل و کشت شدند. داده های بدست آمده با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار mstatc مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای مقایسه میانگین داده ها از آزمون حداقل اختلاف معنی داری (lsd) استفاده شد. نتایج نشان داد که برای استریل کردن ریزنمونه های ساقه و برگ، بهترین حالت استفاده از کلرید جیوه 1/0 درصد به مدت 5 دقیقه بود. بهترین ریزنمونه جهت تولید کالوس، ساقه و بهترین محیط کشت و تیمار هورمونی، مربوط به محیط کشت wpm و تیمار هورمونی 2 میلی گرم بر لیتر هورمون 2,4-d و2/0 میلی گرم بر لیتر کینتین بود. مقادیر تاکسول در بافت های طبیعی گیاه t.baccata بیشتر از گونه t.berevifolia بود اما بین کالوس های درون شیشه ای اختلاف بارزی بین این دو گونه مشاهده نشد. همچنین مقدار تاکسول در کالوس های حاصل از شرایط درون شیشه ای، بیشتر از بافت های طبیعی بود.