ارزیابی روش ناحیه ای – گردشی توزیع آب در شرایط کم آبی در بخشی از شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود

افزایش میزان تقاضای آب در بخش کشاورزی، محدودیت های تخصیص آب و فرسودگی و ناکارآمدی بسیاری از شبکه-های آبیاری کشور و تلفات زیاد آب در آنها، بازنگری در نحوه تحویل و توزیع آب در شبکه های آبیاری و زهکشی را ضروری می سازد. در این مطالعه، بررسی و تعیین گزینه های مناسب مدیریت تحویل و توزیع آب از لحاظ مکانی و زمانی در شبکه، با استفاده از شبیه سازی شرایط مختلف بهره برداری در کانال لنگرود واقع در واحد عمرانی d2، شبکه سفیدرود انجام شد. جهت بررسی شرایط کنونی کانال و انطباق اطلاعات موجود و هم چنین جهت مشاهده نحوه آبگیری از کانال و عملکرد سازه های موجود و اندازه گیری اطلاعات مورد نیاز برای اجرای شبیه سازی، بازدید های میدانی قبل و در حین فصل آبیاری انجام گرفت. و شبیه سازی هیدرولیکی با استفاده از مدل سوبک انجام شد. نتایج نشان داد که در شیوه کنونی بهره برداری، تلفات آب در بهترین حالت 8/6 درصد می باشد و شاخص های توزیع آب از میزان مطلوب خود فاصله زیادی دارند. با جایگزینی دریچه های کشویی بجای دریچه های فرسوده نیرپیک در محل آبگیر ها فعلی، در بهترین گزینه بهره برداری، شاخص های مازاد آب، عدالت توزیع و کفایت توزیع به ترتیب 6/4، 0/43 و 1/3 هستند. جهت کسب شاخص های مطلوب-تر توزیع، در ساختار فیزیکی شبکه تغییر داده شد. پس از اعمال تغییرات قابل اجرا در ساختار فیزیکی شبکه، در شرایط استفاده از دریچه های نیرپیک فرسوده، شاخص های مازاد آب، عدالت توزیع و کفایت توزیع به ترتیب 4/3، 1/15 و 0/3 می-باشد. با جایگزینی دریچه های کشویی بجای دریچه های فرسوده و هم چنین تغییر در ساختار فیزیکی شبکه، شاخص های عدالت توزیع و کفایت توزیع به ترتیب 1/03 و 0/05 می باشد و تلفات آب در شبکه به حداقل رسیده است. در نتیجه، بهسازی ساختار فیزیکی شبکه و استفاده از دریچه های کشویی جهت کنترل جریان ورودی به کانال ها، ضمن بهبود شاخص های توزیع آب، موجب کاهش تلفات آب در کانال لنگرود می شود.