بررسی کیفیت خاک با تأکید بر شوری و آلودگی عناصر سنگین (آهن، روی، سرب، مس و کادمیم) در خاک های سطحی دشت سیرجان با استفاده از فناوری زمین آمار و سنجش از دور

حفاظت از کیفیت خاک و جلوگیری از زوال آن¬ از اصول اولیه اولویت¬های توسعه پایدار هستند. شوری و آلاینده¬ها از عوامل موثر بر تخریب خاک¬ محسوب می¬شوند. تحقیق حاضر با اهداف بررسی پراکنش مکانی و تعیین منشأ شوری و آلودگی به کمک فناوری زمین آمار و سنجش از دور در بخشی از دشت سیرجان انجام گرفت. بدین منظور طی یک فعالیت میدانی، 120 نمونه مرکب به روش سیستماتیک (1000×1000 متر) به همراه نقاط الحاقی در مرداد ماه سال 1391 شمسی جمع آوری شدند. غلظت کل عناصر آهن، مس، روی، سرب و کادمیم پس از تیمار اولیه و هضم مرطوب نمونه¬های خاک در اسید نیتریک به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه¬گیری و هدایت الکتریکی و ph نمونه های خاک در عصاره 2:1 (آب : خاک) قرائت شدند. منیزیم و کلسیم به روش کمپلکسومتری، سدیم به روش شعله سنجی، کلر به روش موهر، بافت خاک و ماده¬آلی به ترتیب به روش های هیدرومتری و اکسیداسیون مرطوب اندازه گیری شدند. نقشه متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از فن¬آوری¬های زمین¬آمار (به روش کریجینگ معمولی) و سنجش از دور (به روش نظارت شده با حداکثر احتمال) تهیه گردید. نتایج نشان داد که ساختار مکانی مناسبی برای ph و ماده¬آلی وجود ندارد اما برای سایر متغیرها تکنیک¬های زمین¬آمار و استفاده از تخمینگر کریجینگ توانست روند توزیع مکانی متغیرها را به خوبی نشان دهد. نقشه¬های حاصل از تصاویر ماهواره های landsat روندی مشابه با نقشه-های کریجینگ را نشان دادند. به نظر می¬رسد باد تاثیر زیادی در توزیع شوری و قلیائیت، عناصر سنگین نظیر آهن، مس، روی، کادمیم و سرب دارد و منابع این آلاینده ها را باید در خارج از منطقه مطالعاتی جستجو کرد. کیفیت خاک در بخش اعظم منطقه از لحاظ هدایت الکتریکی و قلیائیت بدون محدودیت، از نظر بافت خاک بدون محدودیت تا محدودیت متوسط می¬باشد. با توجه به شاخص جامع فاکتور آلودگی خاک، آلایندگی غلظت عناصر آهن، مس و سرب کم، برای عنصر روی متوسط و کادمیم در سطح پاک قرار گرفته است.