بررسی تفکرات وجودگرایی (اگزیستانسیالیسم) در ادبیات داستانی معاصر سوریه (با تکیه بر داستانهای صفدی، تامر، راهب و سالم)

اگزیستانسیالیسم یا وجودگرایی از جدیدترین مکاتب فلسفی غرب در قرن20 است که تصویرگر اضطراب و تشویش مردم جهان پس از جنگ های جهانی بوده و تأثیرات بنیادینی بر ادبیات جهانی نهاده است. اندیشه های این مکتب از اوایل دهه ی50 و به دنبال تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سوریه بعد از استقلال، در ادبیات داستانی این کشور پدیدار گشت و به طور قابل ملاحظه ای بر نویسندگان دهه ی60 و به شکلی ضعیف تر بر نویسندگان دهه ی70 تأثیرگذاشت. رساله ی حاضر با تکیه بر آثار مطاع صفدی؛ نماینده ی جریان اگزیستانسیالیسم در دهه ی50، زکریا تامر و هانی راهب؛ نمایندگان دهه ی60 و جرج سالم نماینده ی دهه ی70، به بررسی این تفکرات بویژه در دهه ی60 می پردازد و از این رهگذر درصدد است تا تأثیرپذیری ادبیات داستانی معاصر سوریه از ادبیات غرب و جریان های فکری-فلسفی آن را به طور ملموسی نشان دهد. واکاوی آثار این چهار نویسنده ی سوری که اگزیستانسیالیسم بیشترین نمود را در آثارشان دارد، به خوبی بیانگر تأثیرپذیری داستان های این سه دهه از فلسفه ی اگزیستانسیالیسم است و حکایت از آن دارد که در آثار داستانی معاصر سوریه خطوط داستان بیشتر از اگزیستانسیالیسم الحادی که بیش از اگزیستانسیالیسم ایمان‏باور در کشورهای عربی رواج یافته بود تأثیر پذیرفته و ردپای اندیشه و خطوط فکری سارتر، کامو و کافکا را بیشتر از سایر نویسندگان می توان در این داستان ها دنبال نمود. ضمن آنکه مؤلفه های پوچ گرایی، غربت و بیگانگی، وانهادگی و پرتاب شدگی، آزادی و اختیار، حذف ارزش های اخلاقی، عصیان و شورش، مسئولیت، احساس گناه، مرگ اندیشی و سرانجام یأس و بدبینی را از مهمترین مفاهیم و مقولات اگزیستانسیالیستی در داستان های معاصر سوریه نشان می دهد. این رساله با رویکردی تحلیلی-تطبیقی سعی نموده است که در عین تحلیل مؤلفه ای در یک داستان، نمونه هایی متناسب با آن از متن عربی به همراه ترجمه ی آنها بیاورد و آن داستان را با نمونه ی غربی اش در صورت وجود، تطبیق نماید.