اثر الگوهای مختلف تناوبی و تلفیق کودهای بیولوژیکی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم

به منظور مطالعه‏ی اثر تناوب زراعی و کودهای بیولوژیکی در اکوسیستم گندم آزمایشی در مزرعه ی تولیدی واقع در 20 کیلومتری اطراف اهواز و تحت نظارت دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 91-1390 انجام شد. طرح آزمایشی به صورت کرت‏های یکبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار بود. تیمار اصلی شامل پنج نوع گیاه زراعی در تناوب با گندم بود که عبارتند از آفتابگردان، ارزن، ذرت، کنجد و ماش. تیمار فرعی سه روش مدیریت کود شامل کاملاً شیمیایی، کاملاً بیولوژیکی و تلفیق شیمیایی با بیولوژیکی بود. عملکرد و اجزای عملکرد گندم و برخی خصوصیات شیمیایی خاک اندازه گیری شدند. نتایج این آزمایش نشان داد بیش‏ترین عملکرد دانه‏ی گندم (7/1 تن در هکتار) در توالی ماش-گندم و در روش مدیریت تلفیقی کود به دست آمد. مدیریت بیولوژیکی کود کمترین عملکرد کاه، عملکرد دانه و درصد پروتئین را دارا بود. در تناوب گندم با گیاهان غیر بقولات، بیش‏ترین عملکرد دانه ی گندم (3/5 تن در هکتار) در توالی ذرت-گندم به دست آمد. کمترین عملکرد دانه (4/9 تن در هکتار) نیز مربوط به توالی کنجد-گندم بود. همچنین کمترین مقدار نیتروژن (0/054 درصد)، فسفر (2/9 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و پتاسیم قابل تبادل (162 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) خاک به ترتیب مربوط به حضور گیاه آفتابگردان، ارزن و کنجد همگی در روش 100 درصد شیمیایی بود. در کوتاه مدت، روش های مختلف مدیریت کود اثر بیش‏تری در مقایسه با تغییر تناوب بر عملکرد دانه داشت. همچنین اثر تناوب گیاهان مختلف زراعی با تغییر در مدیریت کود از شیمیایی به بیولوژیکی تغییر یافت.