اثربخشی آموزش مهارت‏های جنسی متمرکز بر طرحواره‏های شناختی بر بهبود کنش‏وری جنسی و کاهش افکار خودآیند و هیجانات منفی دانشجویان متاهل زن

نارساکنش‏وری جنسی در زنان، اختلالی شایع و ناتوان کننده است که می‏تواند درسلامت فرداخلال ایجادکرده و بهزیستی اوراکاهش دهد. شناسایی و بررسی دقیق عوامل تاثیرگذار بر کنش‏وری جنسی زنان و تلاش جهت کاهش میزان اثر آنها نقشی مهم در بهبود سلامت زنان و خانواده خواهد داشت. پژوهش حاضر در دو مطالعه صورت گرفت که مطالعه اول، با هدف بررسی رابطه بین متغیرهای طرحواره‏های شناختی فعال شونده، افکار خود آیند و هیجانات منفی با کنش‎وری جنسی زنان انجام شد ومطالعه دوم با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مهارت‏های جنسی متمرکز بر طرحواره‏های شناختی بر بهبود کنش‏وری جنسی و کاهش افکارخودآیند و هیجانات منفی دانشجویان متاهل زن صورت گرفت.به این منظور در مطالعه اول 125 دانشجوی متاهل زن دانشگاه فردوسی مشهد (میانگین سن: 22/8 و انحراف استاندارد:2/29) پرسشنامه شاخص عملکرد جنسی زنان (fsfi)، پرسشنامه برانگیختگی طرحواره‏های شناختی در بافت جنسی (qcsasc) و پرسشنامه سبک‏های جنسی (smq) را تکمیل نمودند که برای مطالعه دوم از میان آنها 50 نفر که به وسیله پرسشنامه شاخص عملکرد جنسی زنان، نارسا کنش ور جنسی تشخیص داده شده بودند (کسب امتیاز 28 و یا پایین تر) انتخاب شدند. در نهایت پس از انجام مصاحبه بالینی و درنظرگرفتن دیگر ملاک‏های ورود به پژوهش، 38 آزمودنی انتخاب شده که از این تعداد 28 نفر به شیوه گمارش تصادفی در دو گروه مداخله و مداخله نما قرار گرفتند. اعضای گروه مداخله طی هشت جلسه، آموزش مهات‏های جنسی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری نوبره و پینتوگویا (2012) را دریافت نمودند.اعضای گروه مداخله نما نیز طی هشت جلسه اصول فرزندپروری را فرا گرفتند. در انتها، اعضای هر دو گروه مجدداً سه پرسشنامه مذکور را تکمیل نمودند. به منظور تحلیل داده‏های پژوهش در مطالعه اول از روش‏های آماری همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون خطی و در مطالعه دوم از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج پژوهش در مطاله اول نشان داد که که طرحواره‏های شناختی فعال شونده و افکار خودآیند منفی با کنش‏وری جنسی در زنان متاهل، همبستگی منفی معناداری دارد. (001/0 >p) همچنین افکار خودآیند منفی فعال شونده با هیجانات منفی همبستگی مثبت معناداری دارد(001/0 >p) و از بین محتوای افکار خودآیند، افکار سوءاستفاده جنسی، شکست/ فکر جدایی، فقدان محبت همسر، فقدان افکار تحریک کننده و فقدان تصویر تن مطلوب با کنش‏وری جنسی در زنان، همبستگی منفی معناداری دارد(001/0 >p). همچنین بررسی نتایج پژوهش در مطالعه دوم نشان داد که آموزش مهارت‏های جنسی متمرکز بر طرحواره‏های شناختی منجر به بهبود پنج خرده مقیاس کنش‏وری جنسی (تحریک جنسی، رطوبت، ارگاسم، رضایت جنسی و درد) شده است (001/0 >p)اما تفاوت گروه‏ها در خرده مقیاس میل جنسی معنادار نیست(21/0 =p)؛ همچنین این مداخله بر بهبود طرحواره‏های شناختی و کاهش هیجانات منفی تاثیرگذار است(001/0>p). نتایج پژوهش حاضر نشان داد آموزش مهارت‏های جنسی بر کاهش افکار خودآیند سوء استفاده جنسی، شکست/ فکرجدایی و افکار انفعال جنسی تاثیر گذار است(001/0 >p)، ولی علیرغم اثربخشی مداخله بر کاهش افکار خودآیند فقدان عاطفه همسر، فقدان افکار تحریک کننده و افکار مربوط به تصویر تن، تفاوت گروه‏ها در این سه خرده مقیاس معنادار نیست.