بررسی اثر پلی آمین (اسپرمیدین) و ارتباط آن با نیتریک اکسید (no) در تخفیف تنش شوری و تنش اسمزی معادل در گیاه گندم (.triticum aestivum l)

شوری یکی از مهمترین تنش های محیطی است که تولید محصولات زراعی را تحت تاثیر قرار می دهد. در تمام مناطقی که آبیاری برای تولید محصولات زراعی ضروری است، شور شدن خاک نیز امری غیرقابل اجتناب می باشد. با توجه به خسارات سالانه ناشی از تنش شوری در گیاه گندم و نیز اهمیت اقتصادی و استراتژیک آن، استفاده از ترکیباتی که بتواند مقاومت گیاه را به تنش شوری افزایش دهد حائز اهمیت می باشد. در این پژوهش برای بررسی اثرات پیش تیمار اسپرمیدین و ارتباط آن با نیتریک اکسید در تخفیف صدمات ناشی از تنش شوری و معادل اسمزی آن در گیاه گندم (triticum aestivum l.) رقم پیشتاز، از غلظت 1 میلی مولار اسپرمیدین و 100 میکرومولار متیلن بلو (به عنوان رباینده نیتریک اکسید) به عنوان پیش تیمار استفاده شد و به منظور تشخیص اثرات ناشی از سمیت یونی و فشار اسمزی ناشی از شوری از غلظت 350 میلی مولار کلرور سدیم و (peg-6000) جهت ایجاد فشار اسمزی معادل شوری به کار رفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تنش شوری و ایزواسمزی معادل آن موجب کاهش پارامترهای رشد، رنگیزه های فتوسنتزی، کلسیم، پتاسیم، آسکوربات کل و پروتئین و نیز باعث افزایش آب اکسیژنه، mda و قند محلول و سدیم در گیاه گندم رقم پیشتاز گردید. در حالی که تنش اسمزی معادل شوری بر محتوای mda، پرولین و پروتئین اثر نداشت. پیش تیمار با اسپرمیدین در گیاهان تحت تنش شوری باعث بهبود پارامترهای رشد، کلروفیل، پرولین، افزایش در آسکوربات کل و کاهش mda، آب اکسیژنه و میزان سدیم و افزایش در میزان پتاسیم و کلسیم گردید. در حالی که در شرایط ایزواسمزی پیش تیمار اسپرمیدین اثری بر mda و قند محلول و پرولین و پروتئین و پارامترهای رشد نداشت. مشابه اثر پیش تیمار اسپرمیدین با شوری در شرایط ایزواسمزی، موجب کاهش نشت یونی، پرولین، آب اکسیژنه و کاتالاز گردید. کاربرد توام اسپرمیدین و متیلن بلو، اثر اسپرمیدین در تخفیف اثرات ناشی از تنش شوری و ایزواسمزی معادل آن را بر روی پارامترهای رشد، کلروفیل، آب اکسیژنه، mda و نشت یونی کاهش داد. پیش تیمار توام اسپرمیدین و متیلن بلو در شرایط تنش شوری باعث افزایش یون سدیم، آنزیم-های آنتی اکسیدان، پرولین و کاهش در پتاسیم و کلسیم شده و در شرایط ایزواسمزی پیش تیمار توام اسپرمیدین و متیلن بلو باعث افزایش میزان قند محلول و پروتئین ساقه گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که خسارت ناشی از تنش شوری بیشتر ناشی از سمیت یونی می باشد و پیش تیمار گیاه گندم با اسپرمیدین نقش موثری در کاهش صدمات ناشی از تنش شوری و ایزواسمزی معادل آن داشت و این به دلیل نقش محافظت از غشاء و آنتی-اکسیدانی اسپرمیدین در مقابله با تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری می باشد و با توجه به این که کاربرد توام متیلن بلو با اسپرمیدین در بررسی حاضر باعث کاهش یا از بین بردن اثرات پلی آمین در تخفیف تنش گردید و از آنجایی که متیلن بلو به عنوان رباینده نیتریک اکسید به-کار برده شد و همچنین با توجه به اثرات فیزیولوژیک مشابهی که برای پلی آمین و نیتریک اکسید در شرایط تنش گزارش شده است، در این پژوهش نیز احتمال داده می شود که اسپرمیدین از طریق نیتریک اکسید ایفای نقش نموده است.