بررسی روش ها و سیستم های حمل و نقل و توزیع کالاهای وارداتی به ایران

واردات کالا به کشور بیشتر از طریق حمل ونقل دریایی صورت می پذیرد و بنادر به عنوان مبادی اصلی ورود کالا به کشور مطرح هستند. از این رو برای تکمیل فرآیند زنجیره تأمین کالاهای وارداتی و رساندن کالا به مراکز تقاضا در نقاط داخلی کشور، استفاده از شیوه های دیگر حمل ونقل(ریلی، جاده ای و هوایی) ضروری است. اما شیوه بهره برداری کنونی از بنادر و ساختار سنتی حمل کالا در پسکرانه باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی در نظام حمل ونقل شده و هزینه های لجستیکی را افزایش داده است. مشکلات موجود در دو جبهه کلی بنادر و پسکرانه تقسیم بندی می شوند. برای حل این مشکلات، اخیراً مراکزی در برخی کشورها ایجاد شده اند که به ترکیب تسهیلات مورد نیاز جهت هماهنگی لجستیک و ساماندهی نظام حمل کمک می کنند که به هاب لجستیکی شهرت دارند. این پایانه های ترکیبی داخلی که مراکز تجمیع و توزیع کالا می باشند، در غالب موارد دارای ارتباط مستقیم ریلی با یک یا چند بندر ساحلی بوده و نقش عمده ای در حمل ونقل چندوجهی بر عهده دارند. وجود این مراکز، دستاوردهای ارزشمندی را به دنبال خواهد داشت که کاهش هزینه حمل و نقل مهم ترین آنهاست. اما عملکرد بهینه این پایانه ها مانند بسیاری از مراکز خدمات رسانی، نیازمند مکان یابی مناسب می باشد. در این پژوهش هشت معیار و دو محدودیت برای مکان یابی هاب های لجستیکی معرفی شده است. به منظور مقایسه اهمیت هر یک از این معیارها در مراحل مکان یابی، از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp) که یکی از روش های مناسب در تصمیم-گیری های چندمعیاره است، استفاده شد و وزن هر معیار تعیین گردید. استفاده از روش تلفیقی fahpبه کمک نرم افزار arc gis یکی از روش های مناسب در حل مسائل مکان یابی است که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. در نهایت دوازده هاب لجستیکی پیشنهادی با توجه به شرایط ایران و معیارهای در نظر گرفته شده، معرفی شدند. همچنین برای این دوازده هاب لجستیکی شناسایی شده، با توجه به موقعیت جغرافیایی، اجتماعی، زیرساختی و ... عملکردهایی پیشنهاد شده است تا بهترین نقش را در نظام حمل و توزیع کالا در کشور داشته باشند.