طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد بومی در شهر کاشان

معماری بومی گونه ای از معماری تعریف شده که به دنبال پاسخ های بومی برای نیازهای معماری از طراحی فضاها تا انتخاب مصالح و نحوه اجرا است. ضرورت معماری بومی پس از تجربه های ناخوشایند معماری مدرن و استفاده از استانداردهای واحد برای طراحی در نقاط مختلف جهان در جامعه معماری احساس شد. در ایران نیز معماری بومی از دهه های گذشته یکی از دغدغه های اصلی مسئولان بوده است. چنانچه توجّه به معماری ایرانی – اسلامی در بخش اولویّت های سند جامع علمی کشور بیانگر اهمیت این حوزه در معماری معاصر است. در شهرستان کاشان امّا روند سریع توسعه شهرها و افزایش جمعیّت در دهه های اخیر و به تبع آن ها نیاز روزافزون به فضاهای مسکونی موجب غلبه کمّیّت بر کیفیت در طراحی ها و استفاده از تیپ های مسکونی واحد توسط مسئولان و طراحان در طراحی مجتمع های مسکونی شده است. نتیجه این امر تکرار تجربه های معماری کمّیّت گرای مدرن است. بنابراین نگاهی مجدد به شرایط هر منطقه و نیازهای آن در طرح های آینده معماری ضروری است. حال پرسش اصلی در این پژوهش این است که چگونه می توان از قابلیت های معماری بومی منطقه در طراحی مجتمع های مسکونی معاصر بهره جست؟ و هدف از طرح این سوال رسیدن به الگویی پایدار بر اساس معماری بومی در ساخت فضاهای مسکونی است. بر این اساس طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد بومی در منطقه فین کاشان به عنوان یک حوزه در حال توسعه در حاشیه جنوب غربی شهر مورد توجّه قرار گرفته است. روند پژوهش شامل جمع آوری اطلاعات در مورد ویژگی های زیستی، اجتماعی و معماری مسکونی منطقه کاشان و ارائه مدل هایی بر اساس آن ها است. این مدل ها در دو بخش بیرونی و درونی واحدهای مسکونی تعریف می شوند. در بخش فضاهای درونی الگوها شامل نحوه روابط فضایی، پر و خالی ها، ابعاد و تناسبات و عرصه بندی فضاها هستند. و در بخش بیرونی واحدهای مسکونی، الگوها نحوه قرارگیری دانه ها در بافت، رابطه هر واحد با واحدهای مجاور و نحوه دسترسی به هر واحد را در برمی گیرند. در نهایت نیازهای کنونی جامعه شهری همچون دسترسی سواره، دسترسی به مراکز تجاری و فرهنگی، فضاهای سبز عمومی و فضاهای پارک اتومبیل ها به این الگوها اضافه می شوند.