مطالعه و گونه شناختی تندیس های سنگی شمال غرب ایران و الگوی پراکنش آنها با استفاده از فناوری gis

تندیس های سنگی به عنوان نمادی از اجداد و قهرمانان یک قوم یا قبیله، یکی از داده های مهم باستان شناسی است و اطلاعات زیادی را از نظر جهان بینی، فرهنگ و هنر مردمان گذشته در اختیار ما قرار می دهد. تندیس های سنگی از شمال غرب ایران از محوطه های شهریری، چیناب( قوبول دره سی)، احمدآباد، دایلار، خشکناب و هرزورز هریس و کرینقان ورزقان بدست آمده است. این پژوهش ماهیت ساختاری وگونه شناختی تندیس های شمال غرب ایران را مورد مطالعه، تحلیل و دسته بندی قرار داده و سپس به بررسی الگوی پراکندگی و تعیین حوزه ی فرهنگی پرداخته و در ادامه نمونه تندیس های بدست آمده از شمال غرب ایران را با نمونه های بدست آمده از خارج از ایران مقایسه و تحلیل کرده است. تندیس های شمال غرب دارای یکسری خصوصیات مشترک هستند. آن ها در عین عظمت و خلاقیت اکثراً هنر بدوی را به نمایش گذاشته اند. از نظر ماهیت ساختاری این تندیس ها یا در محوطه های روباز مقدس افراشته شده که اطراف آن قبور مگالیتیگ به صورت متراکم وجود دارد و یا به عنوان سازه قبر یا گور نهاده استفاده شده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت تمام تندیس های سنگی یافت شده از شمال غرب ایران در ارتباط با آیین های تدفینی و قبور است. تفاوت در تیپولوژی و کاربرد تندیس ها در عین ماهیت مشترک آئینی و تدفبینی بیانگر آنست که احتمالاً ایدئولوژی و جهان بینی واحدی از اواسط هزاره دوم ق.م در شمال غرب ظهور پیدا می کند و توسط اقوام با فرهنگ مختلف پذیرفته شده است. الگوی پراکندگی تندیس ها بیانگر این است که آن ها در محوطه های تدفینی(قبرستان)در کوهپایه ها و در ارتفاع1000 تا 1800 متر از سطح دریا قرار گرفته اند. از نظر پوشش گیاهی این محوطه ها در مکان های مستعد مرتعی و مناسب برای چراگاه و در نزدیکی منابع آبی است. با توجه به اینکه در بررسی ها انجام شده هیچ محوطه استقراری مرتبط با تندیس ها گزارش نشده و تحقیقاتی که در خارج از ایران صورت گرفته این تندیس ها را در ارتباط با اقوام کوچرو معرفی کرده است، می توان نتیجه گرفت در شمال غرب ایران نیز آن ها در ارتباط با اقوام کوچرو بوده اند.