بررسی علل ژنتیکی در 8 خانواده مبتلا به سندرم میکروسفالی adaptor protein4 complex deficiency (1391-1392)

ناتوانی ذهنی رایج ترین ناهنجاری تکاملی در انسان است. شیوع این بیماری با در نظر گرفتن جمعیت های مختلف 1-3% می باشد. این بیماری به علل گوناگون از جمله عوامل محیطی و ژنتیکی ایجاد می شود، که عوامل ژنتیکی نقش بسزایی در ایجاد آن دارد. عقب ماندگی ذهنی به دو نوع سندرمی و غیرسندرمی تقسیم بندی می شود. در این تحقیق سعی بر آن است که علل ژنتیکی در خانواده های ایرانی که دارای فرزند یا فرزندان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی سندرمی همراه با میکروسفالی با علائم شبیه به سندرم نقص کمپلکس adaptor protein4 هستند،بررسی شود. در این مطالعه از بین خانواده های ارجاع داده شده به مرکز تحقیقات ژنتیک که دارای فرزند یا فرزندان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی سندرمی بودند، خانواده هایی که فرد مبتلا دارای علائم شبیه به سندرم نقص کمپلکس adaptor protein 4 یعنی مبتلا به میکروسفالی، عقب ماندگی ذهنی شدید، فنوتیپ شبیه بیماران cerebral palsy و اتساع بطنی در نوار مغزی بود، انتخاب شدند. نمونه گیری از تمام افراد مبتلا، پدر، مادر و حداقل دو فرد سالم (در صورت وجود) صورت گرفت. پس از استخراج dna نمونه ها، واکنش زنجیره ای پلیمرازی برای تکثیر ماده ژنتیکی افراد انجام شد. تعیین توالی با روش های sanger sequencing و next generation sequencing صورت گرفت و در نهایت آنالیز داده ها انجام شد. از 8 خانواده مورد بررسی، تغییر ژنتیکی در 2 خانواده شناسایی شد.در فرد مبتلای یک خانواده یک جهش گزارش شده در اگزون 7 ژن ap4m1 یافت شد. فرد مبتلای خانواده دیگر دارای یک جهش جدید در اگزون 4 همان ژن بود. در 6 خانواده دیگر، هیچ جهشی که موجب نقص عملکرد کمپلکس پروتئینی ap4 شود، یافت نشد. با توجه به مقالات چاپ شده در سال های اخیر، تنها جهش در 4 ژن کدکننده 4 زیرواحد کمپلکس ap4 موجب ایجاد سندرم ap4 deficiency می شود. در کشور ما تا به حال 3 جهش فقط در یکی از این ژن ها یعنی ap4m1 پیدا شده است. این یافته شاید بیانگر این موضوع باشد که شیوع جهش در زیر واحد متوسط کمپلکس ap4 ، کدشونده توسط ap4m1 ، در جمعیت ایران شایع تر از جهش در سایر زیرواحدهای این کمپلکس می باشد.