گزارش و تحلیل تحولات آیینی و اعتقادی یهودیان اصفهان در سده اخیر

قوم یهـود، به رغـم شمار نسبتاً اندک و با وجود مهاجرت هـا، تبعیدها، اسارت ها و آوارگی های پی در پی از حدود 4000 سال پیش تا امروز و با وجود وام گیری های فرهنگی و اجتماعی از جوامع مختلف، به گونه ای کم نظیر هویت سنتی خود را حفظ کرده اند . پیشینه حضور یهودیان در قلمرو ایران کهن به دوره حاکمیت فراگیر هخامنشیان (550-331 ق.م.) و آشوریان می رسد. گفته اند اصفهان نخستین سکونتگاه یهودیان تبعید شده از فلسطین بوده و احتمالاً بنیادگذار این شهر بوده اند. فصل اول این جستار، به کلیات تحقیق اختصاص دارد. فصل دوم به تاریخچه حضور و اقامت یهودیان در اصفهان می پردازد. در فصل سوم ضمن ارایه گزارشی مفصل از احکام و قوانین زندگی دینی یهودیان اصفهان، از تولد تا مرگ، تعامل فرهنگی و معیشتی یهودیان این شهر با مزداپرستان قبل از اسلام و مسلمانان دوره اسلامی، بررسی می شود. فصل چهارم به گزارش و تحلیل تحولات آیینی مراسم مذهبی، اعیاد و ایام روزه یهودیان اصفهان می پردازد. فصل پنجم به توصیف و شرح سیرتاریخی ـ اجتماعی نهادها و سازمان های دینی و اجتماعی یهودیان اصفهان اختصاص دارد. پایان رساله در برگیرنده خلاصه و نتیجه گیری مباحث و پیوست ها (مبحث آنتی سمیتیزم در ایران و سروده لخادودی) است. انجام این پژوهش، با دشواری های خاص و بسیار ارتباط با یهودیان مواجه بوده است و عمدتاً بر مبنای مطالعه میدانی به انجام رسیده و در عین حال از پشتوانه نظری و کتابخانه ای نیز غافل نبوده است. این مقاله نشان می دهد که یهودیان اصفهان در قیاس با دیگر یهودیان جهان دارای هویت ویژه ایرانی- اسلامی هستند و کاملا از فرهنگ غالب تأثیر پذیرفته اند.