بررسی توزیع نقش های فاعلی، مفعولی و افزوده در ساختارهای زبان فارسی در چارچوب نظریه ی اصول و پارامترها

چکیده پژوهش حاضر که در چارچوب نظریه ی اصول و پارامترها (یعنی نظریه ی حاکمیت و مرجع گزینی) صورت می پذیرد، به بررسی نقش های مختلف فاعلی، مفعول مستقیم، مفعول غیر مستقیم و افزوده در ساختارها- ی زبان فارسی می پردازد. از این رو، نخست چهار مقوله ی گروهی (گروه اسمی، گروه صفتی، گروه حرف- اضافه ای و گروه قیدی) و بندها معرفی می شوند و سپس با توجه به داده هایی از زبان فارسی هر یک مورد تحلیل قرار می گیرد. این پژوهش از لحاظ نحوی- معنایی انجام می شود و روش انجام آن به صورت توصیفی- تحلیلی است. داده ها از دو نوع منبع "کتاب های رمان (مدیر مدرسه، زن زیادی و جزیره ی سرگردانی) و روزنامه ی همشهری جمع آوری شدند. در این راستا از شمّ زبانی نگارنده نیز استفاده گردید. نتایج به دست آمده از این پژوهش از این قرارند: گروه اسمی، گروه حرف اضافه ای، بند "که"، بند پرسش واژه و بند بدون فعل (بند کوچک) در نقش های فاعلی، مفعول مستقیم، مفعول غیرمستقیم و افزوده به کارمی روند. گروه صفتی، بند اسم مصدر و بند اسم مفعول در نقش های فاعلی، مفعول مستقیم و مفعول غیرمستقیم می آیند. گروه قیدی نقش های فاعلی، مفعول مستقیم و افزوده را می گیرد. بندهایی که با زیرا، وقتی که و ... همراهند، در نقش های فاعلی، مفعول غیرمستقیم و افزوده به کارمی روند. بندهای مصدری تنها دو نقش فاعلی و مفعول غیرمستقیم را می پذیرند و بندهای بدون نشانه ی مصدری در فارسی هیچ نقشی ندارند. واژگان کلیدی: گروه اسمی، گروه صفتی، گروه حرف اضافه ای، گروه قیدی، نقش فاعلی، نقش مفعولی، افزوده، نظریه ی اصول و پارامترها.