بهبود تجزیه کروماتوگرام های gc-ms حاصل از گیاهان بیدمشک و بابونه با استفاده از روش های تفکیک منحنی چند متغیره

اسانس ها مواد با ارزشی هستند که در جهان بخاطر نقش آنها در جلوگیری و درمان بیماریها مشهورند. تکنیک gc-ms یکی از مهمترین روش ها جهت تجزیه این مواد است. به دلیل ماهیت پیچیده اسانس ها چندین مشکل اساسی مانند شویش همزمان و وجود پیکهای همپوشانی کننده یا مخفی شده در آنالیز آنها به روش مستقیم وجود دارد. به منظور کمک به حل این مشکل روش های تفکیک منحنی چند متغیره برای تجزیه و تحلیل کروماتوگرام آنها به کار رفته است. کار حاضر از دو بخش تجربی تشکیل شده است. بخش اول تجزیه کروماتوگرام حاصل از گیاه بیدمشک و بخش دوم تجزیه کروماتوگرام حاصل از گیاه بابونه با استفاده از روش های mcr می باشد. در بخش اول با توجه به اینکه گرفتن اسانس از گیاه بیدمشک مشکل است، ترکیبات فرار آن با استفاده از روش hs-spme استخراج گردیده و سپس توسط دستگاه gc-ms تحت شرایط بهینه تجزیه شدند. به منظور استفاده از روش mcr ، کروماتوگرام حاصل به تعداد زیادی بخش کوچک که پیک کلاستر نامیده می شوند تقسیم شد. سپس با استفاده از نرم افزار chem station هر پیک کلاستر به یک ماتریس داده تبدیل گردید. در مرحله نهایی با به کار گیری مراحل mcr روی هر پیک کلاستر، 133 ترکیب در این گیاه شناسایی و تعیین شدند. این ترکیبات جمعاً10/98% ازمقدارکل سطح زیر پیک ترکیبات فرار را تشکیل می دهند. از بین ترکیبات شناسایی شده 1و4 دی متوکسی بنزن عمده ترین جزء بیدمشک تشخیص داده شد. ضروری است تا?کید شود که در تجزیه مستقیم این گیاه فقط 84 ترکیب شناسایی شده است. در بخش تجربی دوم ابتدا اسانس گیاه بابونه با استفاده از روش تقطیر با آب، استخراج گردید و توسط دستگاه gc-msدر شرایط بهینه تجزیه شد. سپس جهت بهبود تجزیه کروماتوگرام حاصل روش mcr بر آن اعمال شد. بعد از به کار گیری مراحل روی هر پیک کلاستر از کروماتوگرام بدست آمده از بابونه، تعداد 174 ترکیب با شاخص مشابهت بالای 700 بدست آمدکه این تعداد 59/96% از مقدارکل سطح زیر پیک اسانس را تشکیل می دهند. این در حالی است که به روش مستقیم فقط 108 ترکیب شناسایی شده است. لازم به ذکر است که (z)-1,6,10-dodecatriene,7,11-dimethyl-3-methylene عمده ترین جزء در این گیاه می باشد.