بررسی و مطالعه ی تزیینات معماری دوره ی هخامنشی (مطالعه ی موردی شوش و تخت جمشید)

فرهنگ و تمدن هخامنشی از جایگاه ویژه ای در میان دیگر فرهنگ ها و تمدن های مشرق زمین برخوردار است. این امتیاز به لحاظ عواملی چند حاصل شده است که از آن میان می توان، آمیختگی عناصر هنری بومی و بیگانه در قالبی نو، گستره ی فراخ امپراتوری ایران و حضور مقتدرانه ی حکومتی قانون مند را برشمرد. هنر هخامنشی، هنر درباری و متاثر از هنر ملل تابعه ی امپراتوری مانند بین النهرین، مصر، آسیای صغیر، عیلام و اورارتو بوده است که بیانگر اعتقادات مذهبی، فرهنگی و اجتماعی شاهان این سلسله می باشد. در این دوره به منظور افزایش شکوه و استحکام در ساخت بناها تزیینات ویژه ای بکار رفته که برخی علاوه بر جنبه-های زیبا شناختی دارای عملکرد و کاربردی خاص نیز هستند. عمده ی تزیینات بناهای هخامنشیان شامل نقوش برجسته، ستون ها و آجرهای لعابدار است که بر دیواره ها، پلکان ها، فضای داخلی قصرها و مقابر آرامگاهی این دوره دیده می شود. به طور کلی با توجه به آثار و بقایای به جا مانده می توان گفت عناصر گوناگونی که زینت بخش آثار معماری دوره ی هخامنشی بوده اند در اکثر مناطقی که فرمانروایان هخامنشی دست به احداث کاخ ها و ابنیه ی مختلف نمودند به شکل تقریبا مشابه تکرار شده اند. منتهی اقلیم و شرایط جغرافیایی در کمیت و کیفیت آنها تاثیر داشته است. مثلا در تخت جمشید استفاده از آجر لعاب دار برای تزیین بناها به نسبت آجرهای لعاب دار استفاده شده در کاخ های شوش به مراتب کمتر است و این امر در مورد استفاده از تزیینات سنگی در مناطق فوق الذکر نتیجه ی عکس دارد. در تحقیق حاضر سعی شده است که تزیینات معماری دوره ی هخامنشی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و تا حد امکان اطلاعات موجود درباره ی این تزیینات که در کتب و مقالات وجود دارند، گردآوری شود و همچنین ریشه های این تزیینات و تأثیر هنرهای ملل تابعه بر هنر تزیینی هخامنشیان مورد مطالعه قرار گرفته باشد.