ارزیابی اثرات آبیاری طولانی مدت و عملیات باغداری مستمر بر جذب و توزیع شکل های پتاسیم و ارتباط آن با کانی های رسی در خاک های جنوب دشت ارومیه

عملیات باغداری مستمر به همراه آبیاری طولانی مدت ممکن است بعضی تغییرات و پیامدهای ناخواسته ای را در خصوصیات خاک، جذب و توزیع شکل های پتاسیم و کانی های رسی ایجاد کند. برای بررسی این فرضیه، خاک های 5 زیرگروه typic calcixerept، fluventic haploxerepts،typic endoaquepts،typic halaquepts و vertic endoaquepts از 15 سری خاک زراعی و غیرزراعی همجوار جنوب دشت ارومیه که تحت آبیاری طولانی مدت و عملیات باغداری مستمر که برای مدت بیش از 5 دهه قرار گرفته اند تشریح و نمونه برداری شدند. نمونه های خاک پس از هوا خشک و عبور از غربال 2 میلی متری تحت آزمایش های مختلف فیزیکوشیمیایی قرار گرفته و شکل های مختلف پتاسیم، کانی های رسی و هم دماهای جذبی پتاسیم تعیین شدند. نتایج نشان داد که در بیشتر خاک های مطالعه شده عملیات باغداری مستمر و آبیاری طولانی مدت باعث کاهش در مقادیر شکل های پتاسیم به تبعیت تغییر در تیپ های مختلف خاک، فعالیت های زراعی و خصوصیات خاک شده است. در مقایسه با خاک های غیرزراعی همجوار، آبیاری طولانی مدت به همراه عملیات باغداری مستمر باعث کاهش: در پتاسیم محلول از 02/0 (کاهش 15 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 85/0) تا 48/1 میلی مول در لیتر (کاهش 95 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 05/0)، نسبت جذبی پتاسیمpar) ) از 08/0 (کاهش 31 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 69/0) تا 17/1 میلی مول بر لیتر (با کاهش 97 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 03/0)، پتاسیم تبادلی از 01/12 (کاهش 3 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 97/0) تا 98/285 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (کاهش 97 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 43/0)، درصد پتاسیم تبادلی (epp) از 49/0 (کاهش 12 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 88/0) تا 47/3 درصد (کاهش 59 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 41/0)، پتاسیم قابل استفاده از 42/10 (کاهش 3 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 97/0) تا 65/180 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (کاهش 53 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 47/0) و پتاسیم غیرتبادلی از 05/43 (کاهش 8 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 92/0) تا 65/114 میلی گرم برکیلوگرم خاک (کاهش 19 درصدی با فاکتور تخلیه نسبی 81/0) شده است. جذب پتاسیم در تیپ های مختلف متفاوت بود و بیشترین جذب در زیرگروه vertic endoaquepts با مقدار رس و ظرفیت تبادل کاتیونی بالا اتفاق افتاد. عملیات باغداری مستمر به همراه آبیاری طولانی مدت سبب تغییراتی در شدت و موقعیت پیک کانی های رسی مخصوصاً ایلایت و اسمکتایت شد.