تاثیر تغییر پارامترهای هندسی گرید سربی بر خصوصیات دزیمتریک روشهای پرتودرمانی خارجی با استفاده ازبیم های الکترونی در یک نوع شتابدهنده خطی پزشکی

مقدمه: بکارگیری تشعشعات الکترونی بوسیله دستگاه های شتابدهنده پزشکی (linac) با تکنیک های معمول، نقش بارزی را جهت تجویز دز یکنواخت به حجم تومور و کاهش دادن دز رسیده به بافت های عمقی تر ایفا می نمایند. اما متأسفانه این تشعشعات با تکنیک های معمول خاصیت حفاظت از پوست(skin-sparing) ضعیفی دارا می باشند. بطوریکه در صورت تجویز دزهای بالا از تشعشعات الکترونی به بافت های عمقی، دز سطحی حاصل از این تجویز افزایش می یابد ودر نتیجه واکنش پوست حادتر می گردد. و اثرات جانبی از جمله اریتما، پوسته اندازی خشک (dry desquamation) و پوسته اندازی مرطوب(wet desquamation) رخ می دهد. بنابراین درمان بایستی متوقف گردد و در نتیجه الکترون تراپی به اندازه کافی موثر نخواهد بود. تکنیک استفاده از گرید جهت شیلد نمودن قسمتهایی از میدان با تشعشعات الکترونی پرانرژی جهت کاهش دز پوستی به نام الکترون گریدتراپی شهرت یافته است. گرید در واقع صفحه ای سوراخ دار از جنس سرب یا آلیاژ cerrobend می باشد که قسمتهایی از میدان را در مقابل تشعشعات مستقیم شیلد می کند. هدف از این تحقیق به کارگیری گرید سربی مناسب از نظر پارامترهای هندسی، و به منظور کاهش دز پوستی و افزایش عمق نفوذ بیم های الکترونی برای مقاصد درمانی تومورهای بزرگ سطحی در هنگام درمان با شتاب دهنده خطی پزشکی می باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق پنج گرید مجزا با قطر ها و نواحی شیلد بین حفرات متفاوت ساخته شد. نسبت منطقه شیلد شده(بسته) به کل (منطقه بازوبسته) در تمامی گرید ها یکسان در نظر گرفته شد(%38/0) و هدف دستیابی به یک گرید سربی مناسب به منظور کاهش حد اکثر دز پوستی ضمن رساندن دز یکنواخت به تو مور می باشد. جنس گریدها از سرب خشک می باشد (80-85 درصد سرب خالص و10-15درصد آنتیموان و 5. -1درصد ارسینیک). در این تحقیق خصو صیات دزیمتریک هریک از گریدهااز قبیل بررسی درصد های دز عمقی ومنحنی های دز عمقی، منحنی های درصد دز سطحی وپروفایل های دز بدست آمده بوسیله فیلم دزیمتری edr 2 مورد برسی قرار گرفت ودر نهایت درصد های دز سطحی نسبی بدست آمده از فیلم و دستگاه پروفایلر دز با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج و یافته ها: در یک نسبت مساوی از ناحیه شیلدشده به ناحیه کل (باز و بسته) که در تمامی گریدها یکسان درنظر گرفته شده است (38?)، کاهش دز سطحی در بکارگیری گرید با قطر حفرات cm 5/1 (شیلد بین حفرات cm 3/0) نسبت به سایرگریدها معنی دار بود و این کاهش 22/0 محاسبه گردید. سایر گریدها تقریباً دز سطحی نسبی را 50? کاهش دادند. همچنین در هنگام بکارگیری بیم الکترونی با انرژی mev6 (انرژی خاص- قطرهای متفاوت از گریدها)، گرید با قطر حفراتcm 2 (شیلد بین حفراتcm 4/0)، عمق منحنی های همدز 100? را از cm 25/1 در یک میدان باز (بدون گرید) به cm 87/1 افزایش داد. (افزایش عمق درمانی) در بکارگیری پرتوهای الکترونی با انرژی mev 18 (انرژی خاص- قطرهای متفاوت از گریدها)، گرید با قطر حفرات cm 5/2 (شیلد بین حفراتcm 5/0) نسبت به سایر گریدها، عمق منحنی های همدز 100? را از cm 5/4 در یک میدان باز به cm 4/5 افزایش داد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از گرید سربی می تواند باعث کاهش دز پوستی بیمارانی که تحت درمان با تشعشعات الکترونی حاصل از شتابدهنده های پزشکی میباشند، بشود. علاوه بر کاهش دز پوستی بوسیله گرید سربی، این وسیله میتواند باعث افزایش عمق مفید درمان در هنگام پرتو درمانی با بیم الکترونی گردد. بطوریکه در انرژی mev6 و به کارگیری گرید با قطر cm2 عمق درمانی نسبت به یک میدان بازcm 62/0 افزایش پیدا می کند و در انرژی mev18 و به کارگیری گرید با قطر cm5/2 عمق درمانی نسبت به میدان باز cm9/0 افزایش پیدا می کند در نهایت می توان گفت که از الکترون گریدتراپی می توان برای درمان تومورهای سطحی که تا عمق cm28/6 قرار دارند استفاده نمود.