بررسی پتانسیل پراکنش جهانی گونه مهاجم آمبروزیا و عامل کنترل بیولوژیک آن (ophraella communa) در شرایط اقلیمی کنونی و تغییر اقلیم

چکیده: گیاهان مهاجم تاثیر منفی روی کشاورزی در سراسر جهان دارد و باعث کاهش عملکرد کمی و کیفی محصول می شود و یک تهدید جدی برای تنوع زیستی بوم نظام ها به شمار می روند. آمبروزیا (ambrosia artemisiifolia) یک گونه مهاجم است که بومی آمریکای شمالی و مناطق معتدل آمریکا می باشد و از مناطق بومی خود به سایر مناطق دنیا گسترش یافته است. از طرف دیگر، بحث تغییر اقلیم امروزه از مهمترین مشکلات پیش روی دانشمندان و کشورهای دنیا می باشد و ارزیابی ها حاکی از تغییر فلور علف های هرز در شرایط تغییر اقلیم هستند.در سال های اخیر با توجه به آلودگی های زیست محیطی و خطرات کاربرد علف کش های شیمیایی، استفاده از روش های موثر جایگزین مانند کنترل بیولوژیک در کنترل علف های هرز مهاجم می تواند مفید باشد. مدل های پیش بینی کننده زیستگاهی می توانند مکان هایی که مستعد تهاجم هستند را مشخص سازند.climex نرم افزاری است که در استرالیا طراحی شد که بر اساس ویژگی های بیولوژیک و فیزیولوژیک گونه مورد نظر، توانایی ارزیابی پراکنش جمعیت آفات، بیماری و علف های هرز را در شرایط اقلیمی کنونی و تغییر اقلیم دارد. نتایج این بررسی با climex نشان داد، که در شرایط اقلیمی کنونی، پراکنش آمبروزیا در اروپا و آفریقا و آمریکا می تواند بسیار گسترده باشد و همچنین در مناطق شمالی ایران نیز منطقه مناسبی برای پراکنش این گونه مهاجم است. پراکنش عامل کنترل بیولوژیک آمبروزیا (ophraella communa) در شرایط اقلیمی کنونی، همپوشانی مناسبی با آن دارد. در شرایط تغییر اقلیم پراکنش آمبروزیا کاهش خواهد یافت و مناطق مناسب برای پراکنش به سمت مناطق با اقلیم بحرانی پراکنش خواهد رفت. در این شرایط پراکنش (ophraella communa) همپوشانی مناسبی با آمبروزیا ندارد و اکثر مناطق پراکنش آن در محدوده اقلیم بحرانی قرار خواهد گرفت. به همین دلیل در شرایط تغییر اقلیم این حشره گزینه مناسبی برای کنترل بیولوژیک آمبروزیا نخواهد بود. کلید واژه: تهاجم گیاهی، تغییر اقلیم،کنترل بیولوژیک، علف هرز، مدلسازی، .climex