بررسی تطبیقی ارزش های بصری در بازنمایی زنان در آثار نقاشان در شش دهه ی گذشته در ایران

مفهوم بازنمایی در تولیدات فرهنگی و آثار هنری و مسئله ی بازنمایی زنان در این آثار همواره موضوعاتی مورد بحث در پژوهش های هنری بوده است. در جامعه ی ما، همچون بسیاری از دیگر جوامع سنتی و مردسالار، نگاه شیئیت انگارانه به زنان و در نظر گرفتن آن ها به مثابه موجوداتی صرفاً مطلوب و ابژه هایی لذت بخش از منظر و نگاهی مردانه، در بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی و از جمله در آثار هنری به روشنی قابل ملاحظه است. این پژوهش در نظر دارد با ارائه ی تعاریفی از مفاهیم بازنمایی در آثار هنری، جنسیت و ایدئولوژی بصری، و نیز با تأکید بر مفهوم شیئیت انگاری، و با تحلیل نمونه هایی از آثار نقاشی پرتره با موضوع زنان از چندین نسل از هنرمندان معاصر در ایران که شامل اولین نسل از دوره ی آغازین جریان نقاشی نوگرا در ایران تا نقاشان امروز می شود و نگارنده آنان را به سه گروه متفاوت تقسیم کرده است، تفاوت آشکار میان ایدئولوژی جنسیتی بصری موجود در آثار نقاشان زن و مرد در بازنماییِ جنسیت زنان را روشن سازد، و به تحلیلی انتقادی از ایدئولوژی جنسیتی حاکم بر فرهنگ بصریِ مردسالارانه در جامعه ی ایران بپردازد و نیز سیر تحول ایدئولوژیِ جنسیتیِ بصری در آثار نقاشی در دوره ی معاصر را مورد کنکاش قرار دهد. این پژوهش تفاوت نحوه ی بازنمایی زنان در آثار نقاشان زن و مرد در دوره ی معاصر و سیر تحول این روند را از آغاز نقاشی نوگرا تا یک دهه ی اخیر نشان می دهد. روش این پژوهش کیفی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای-اسنادی است. روش شناسی این پژوهش نشانه شناسی اجتماعیِ تصویر با رویکرد نقد فمنیستی و مطالعه ی موردیِ آن منتخبی از آثار نقاشی پرتره ی زنان توسط چندین نسل از نقاشان معاصر ایران است.