بررسی نقش و عملکرد سفرای اعزامی دوره ی صفویه

پیدایش دولت صفوی در آغاز قرن دهم هجری قمری (شانزدهم میلادی) در ایران نه تنها برای این کشور و دولت های همجوار آن بلکه برای اروپا، رویداد تاریخی مهمی بود. با ظهور دولت صفوی قسمت بزرگی از ایران قدیم دوباره تحت دولت واحدی درآمد. این دولت علاوه بر تأثیر فراوانی که در صحنه ی سیاست داخلی داشت، سبب شناسائی بیشتر ایران در محافل خارجی و ممالک اروپائی شد. اهمیت این موضوع به این دلایل است که: اولاً سلاطین صفوی ناچار بودند برای پیدا کردن یک متّحد احتمالی از میان ممالک اروپائی، با آنان از در دوستی درآیند. ثانیاً ایجاد ارتباط اقتصادی بین ایران و اروپا به سود بازرگانان ایرانی بود. در این راستا همزمان با پیدایش و سپس در طول حیات این دولت، ایران میزبان سفرای متعددی از ممالک هم جوار و دول اروپائی بود و متقابلاً سفرای متعددی به دربار آنان گسیل داشت ،که در این میان زمان شاه عباس اول ،عصر طلائی این مناسبات بود.اگرچه در اکثر مواقع این سفیران چندان عملکرد موفقی نداشتند. همچنین ورود دو برادر مسیحی از انگلیس به دربار شاه عباس به نام آنتونی شرلی و رابرت شرلی و اعزام آنان به دربار کشورهای اروپائی، فصل جدیدی را در تاریخ روابط ایران با آنان رقم زده است. در همین زمان بود که روابط سیاسی و تجاری ایران با اروپا به نحو چشمگیری افزایش یافت ، موقعیت جغرافیایی، سیاسی و تجاری ایران و توجّه ویژه شاه عباس اول در اعزام نمایندگان باعث دستاوردهای مختلف سیاسی بازرگانی، اقتصادی و فرهنگی گشت. ایران در آن زمان به عنوان قطب تجاری منطقه سبب رقابت میان فرمانروایان اروپایی شده بود و در دست گرفتن تجارت ابریشم که مهمترین و پردرآمدترین محصول صادراتی ایران را تشکیل می داد به این رقابت دامن می زد،حتی یکی از مأموریت های سفرای اعزامی، حمل مقداری ابریشم جهت فروش در کشورهای اروپائی بوده است. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای متون تاریخی دست اول،سفرنامه ها و تحقیقات جدید و به شیوه مطالعه کتابخانه ای به بررسی ملاک های انتخاب سفرای اعزامی دولت صفوی و نقش و عملکرد آنها در ادوار مختلف دولت صفوی به دربارهای دول همجوار و اروپائی پرداخته ،می کوشد تا تبیینی درست از عملکرد دولت صفوی در مناسبات خارجی اش ارائه نماید.