تحلیل وضعیت نوسانات شبانه روزی و فصلی دما در ایران

مطالعه ی وضعیت نوسانات دمای شبانه روزی و فصلی یکی از پارامترهای مهم در ارزیابی تغییر اقلیم و محیط زیست می باشد. این پارامتر از اختلاف دمای حداکثر و حداقل شبانه روزی محاسبه می شود. هدف از این پژوهش، تحلیل وضعیت نوسانات شبانه روزی و فصلی، آگاهی از نحوه تغییرات آن و شناخت روند و یا عدم وجود روند در 29 ایستگاه سینوپتیک کشور ایران است. برای انجام این پژوهش از داده ها و اطلاعات سازمان هوا شناسی کشور بصورت روزانه برای دوره آماری 49ساله (2009-1961) استفاده به عمل آمد. بازسازی نواقص آماری به وسیله روش خود همبستگی انجام شد، و جهت بررسی همگنی داده ها، از آزمون run-test استفاده گردید. تصادفی بودن و غیر تصادفی بودن داده ها به وسیله آزمون من-کندال آزمایش شد و سری های که با سطوح اآلفای 01/0و 05/0 دارای تغییر یا روند بودند شناسایی گردیدند. سپس با استفاده نرم افزار گرافیکی من- کندال نوع و زمان تغییرات مشخص شد. نتایج تحقیق نشان داد که اکثر ایستگاه های مورد مطالعه دارای روند کاهشی بودند. به طوری که در مقیاس ماهانه 7/13 درصد از کلیه ی ایستگاه ها توسط آزمون من- کندال هیچ روند معنی داری برای dtr نشان ندادند 7/20 درصد ایستگاه ها دارای روند مثبت بودند، اما 5/65 درصد ایستگاه ها در اغلب ماه ها دارای روند منفی بودند. در مقیاس فصلی 1/24 درصد از ایستگاه ها فاقد روند معنی دار و 2/17 درصد ایستگاه ها دارای روند مثبت، و 2/55 درصد بقیه ایستگاه ها در بیشتر ماه ها دارای روند منفی بودند. بیشترین میزان معنا داری روند در سطح 99% در مقیاس ماهانه و فصلی در ایستگاه انزلی به ترتیب به مقدار 59/0- ، 64/0- رخ داده است. در صورتی که در سطح 95% بیشترین میزان معناداری در مقیاس ماهانه و فصلی به ترتیب به میزان 25/0، 41/0- به ایستگاه انزلی و زاهدان تعلق دارد.