تأثیر تنش های اقلیمی در تولید محصول گندم در استان آذربایجان شرقی

اقلیم،اصلی ترین عامل تعیین کننده عملکرد گیاهان زراعی به شمار می آید.گندم مهم ترین گیاه زراعتی به شمار می رود.بنابراین شناخت پارامترهای آب و هوایی موثر(خصوصاَ دما) در آن بسیار مهم است.هدف از این بررسی تأثیر تنش های اقلیمی (دما)در تولید گندم، تحت شرایط محیطی آذربایجان شرقی است.داده های مورد استفاده در این تحقیق داد ه های مربوط به درجه حرارت روزانه و ماهانه است.بنابراین ابتدا درجه روزهای- رشد موردنیاز گیاه گندم در ایستگاه های اهر، تبریز، جلفا، سراب ، مراغه و میانه محاسبه شدند.سپس با مدل رگرسیونی خطی به بررسی رابطه دمای ماهانه با عملکرد پرداخته شد.طبق نتایج به دست آمده دمای ماه های مهر و آبان بیشترین ضریب همبستگی را با عملکرد گندم نسبت به ماه های دیگر دارند.از آنجایی که ماه مهر و آبان مرحله سبز شدن و مرحله پنجه زنی گندم در ایستگاه های مورد مطالعه است، به بررسی فراوانی روزهایی که گیاه در معرض تنش های دمایی در این مراحل قرار دارد پرداخته شد.نتایج نشان دادکه، گندم در مراحل نمو، سبز شدن و پنجه زنی، بیشتر در تنش های دمایی پایین قرار دارد در عین حال تنش های دمایی بالا نیز در مرحله جوانه زنی و پنجه زنی موثر می باشد. در نهایت به پهنه بندی درصد فراوانی روز های همراه با تنش های دمایی در استان پرداخته شد. کلید واژه ها:آذربایجان شرقی،گندم دیم،تنشهای اقلیمی،رگرسیون خطی،فراوانی،پهنه بندی.