بررسی اثر ضد التهابی عصاره تام متانولی pelargonium graveolens در مدل کولیت ایجاد شده با اسید استیک در موش صحرایی

مقدمه و هدف: بیماریهای التهابی کولون، به دو بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون اطلاق می شود که یک اختلال مزمن،عودکننده و التهابی دستگاه گوارش با اتیولوژی ناشناخته است. این بیماری بیشتر در قشرفعال جامعه (15 تا 30 سال) بروز می کند. علـت بروز التـهاب را به عوامل مختلفـی از جمله میـکروارگانیسم ها، ژنتـیک، رژیـم غـذایی و آنتی ژن های خود فرد نسبت می دهند. پروتکـل های درمانی التـهاب کولون علاوه بر علامت درمـانی، شـامـل آمینوسالسـیلات ها و سولفاسالازین، کورتیکواسـتروئیدها، عوامـل سرکوب کننده سیـستم ایمنی، مونوکـلونال آنتی بادی ها و در نهایت جراحی می باشد. لذا با توجه به دسته های دارویی محدود و پر عارضه این بیماری یافتن ترکـیبی موثر و کم عارضه ضروری به نظر می رسد . گیاهpelargonium graveolensاز تیرهgeraniaceae بومـی آفریقا جنوبی است که در ایران نیز کشت می گردد. این گیـاه به دلیل دارا بودن مـواد موثـره مانند ژرانیـول وسیترنللول توانایی مهار مسیرهای التهابی را دارا ست.لذا در این مطالعه به بررسی اثر ضد التهابی گیاه فوق در بیماری کولیت اولسراتیو می پردازیم. مواد و روشها: ابتدا از گیاهpelargonium graveolensتوسط متانول تام عصاره گرفته شد. سپس موش های صحرایی در محـدوده وزنی200 تا 300 گرمی به دسـته هایی5 عـددی شـامل: گـروه نرمـال، کروه کنترل منـفی ( عدم دارو دریافت)، گروه حامـل،گروه سولفـاسالازین ،گروه ها دریافت کننده عصاره با دوز های 100 mg /kg (گروهext 100)،200 mg/kg(گروهext 200) و 400 mg /kg (گروه ext 400 )تقسـیم شدند. داروها در 72، 48، 24 و 2 ساعـت قبل از ایجاد کولیت به حیوان به صورت دهانی داده شد. سپس القایی کولیت با اسید استیک 4.5 % طریق رکتال القا صورت گرفت. 24 ساعت بعد از القا نیز دارو خورانده شد. 24 ساعت پس از آخرین گاواژ نمونه هادر سه سطح ماکروسکوپی، میکروسکپی و myeloperoxidase مورد بررسی قرار گرفت. نتایج:48 ساعت بعد از وارد کردن استیک اسید التهاب زیاد همراه با زخم های وسیع طولی در گروه کنترل منفی ایجاد شده بود. این التهـاب در گروه حامل نیز دیده شده و نتایج آن ها با هم معنـادارنبود . اما سایـر گروه ها تفـاوت معنـاداری با این دو گروه داشـتند (p<0.05) .در سایـر گروه ها بین گروه دریافت کننـده سولفاسالازین و گروه نرمال و گروه غلظتهای مختلف عصاره تفاوت معنا داری وجود نداشت. (p<0.05) بین غلظتهای مختلف نیز تفاوت معناداری دیده نمی شود.در بررسـی های میکروسکوپیـک،گـروه کنترل منفی تخریب کامل لایه های سلولی و در گروه حامل نیز تخریب ناحیه مخاطی دیده می شود. گروه کنترل منفـی از لحاظ تخریب ناحیه تحت مخاطی با سایر گروه ها تفاوت معناداری داشت. (p<0.05) میزان تخریب در گروه نرمال در مقایسه با گروه کنترل منفی، گروه حامل وext 400معنادار بود. (p<0.05) این تفاوت در گروه های عصاره و سولفاسالازین باهم تفاوت معناداری نداشتند. میزان فعالیت mpo نیز در کلیه گـروه ها مورد بررسی قرارگرفت. بین گروه های عصاره تفاوت معنی داری با گروه نرمـال وسولفاسـالازین نیست اما تفاوت چشمگیری با گروه حامل و کنترل منفی دارد. (p<0.05) بین گروه دوزهای مختـلف عصاره تفـاوت معناداری وجود ندارد. همـچنین بین گروه نرمال و دو گروه حامل و کنترل منفی تفـاوت معنا داری وجـود دارد. (p<0.05) بحث و نتیجه گیری: گیاه pelargonium graveolensاثرات ضـد التهابی چشـمگیری بر روی کولـون در بیماری کولیت اولسراتیو در مدل استیک اسـید دارد .