مطالعه ژنتیکی معیارهای بقا در سنین مختلف و ارتباط آن با صفات تولید مثلی در دو نژاد گوسفند قره گل و بلوچی

اطلاعات طول عمر و زنده مانی 6426 بره قره گل (سال 70 تا 87)، 11321 بره بلوچی (سال 68 تا 90)، 2404 میش قره گل(سال 64 تا 87) و 2932 میش بلوچی (سال 57 تا 88) مراکز اصلاح نژاد قره گل سرخس و عباس آباد مشهد مورد استفاده قرار گرفت. داده بره ها با مدل های خطی و مخاطره نسبی ویبول تجزیه شد. مدل ها شامل عوامل ثابت سال، ماه، نوع تولد و جنس بره و سن میش هنگام تولد بره، و وزن تولد بره به صورت متغیر کمکی خطی و درجه دوم و اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی مستقیم، ژنتیک افزایشی مادری، محیط مشترک مادری و باقیمانده بود. پارامترهای ژنتیکی به روش حداکثر درست نمائی محدود شده با و بدون اثرات مادری و همچنین مدل پدری برآورد گردید. طول عمر تولیدی و بقاء میش در گله از 3 تا 7 سالگی و ارتباط آنها با یکدیگر و با صفات تولید مثلی توسط مدل حیوانی خطی بررسی شد. میانگین کل طول عمر و میزان زنده مانی تجمعی بره ها از زمان تولد تا یک سالگی در نژاد قره گل 7/117±3/274 روز و 35/0±85/0 درصد و در نژاد بلوچی 116±5/282 روز و 4/0±78/0 درصد بود. در هر دو نژاد سال، ماه، وزن تولد، نوع تولد و جنس بره بر صفات مورد بررسی تأثیر معنی داری داشت. طول عمر و زنده مانی بره های هر دو نژاد از ماه اول تا سوم زایش روند نزولی داشت. در گوسفند قره گل طول عمر و زنده مانی یک قلوها بیشتر از دو قلو ها و در گوسفند بلوچی طول عمر و میزان زنده مانی سه قلوها کمتر از یک و دوقلوها بود. طول عمر و زنده مانی بره های نر کمتر از ماده ها بود. با افزایش وزن تولد طول عمر و زنده مانی کاهش و مرگ و میر افزایش یافت. وراثت پذیری مستقیم طول عمر و میزان زنده مانی بره ها در مدل های مختلف خطی در حد پایین (01/0 تا 04/0 در قره گل و 007/0 تا 07/0 در بلوچی) برآورد شد. وراثت پذیری مادری در قره گل صفر تا 028/0 و در بلوچی از صفر تا 03/0 بود. برآورد وراثت پذیری های پدری در مقیاس های لگاریتمی، اولیه و موثر حاصل شده از مدل پدری دارای تابع ویبول در مقایسه با برآوردهای مدل های مختلف خطی بیشتر بودند. بنابراین، تجزیه زنده مانی با استفاده از مدل های خطی و تابع ویبول منجر به برآورد یکسان برای اثرات ثابت و متفاوت برای اثرات تصادفی شد. وراثت پذیری صفت طول عمر تولیدی در هر دو گله 01/0 برآورد شد. در هر دو گله همبستگی های ژنتیکی معیارهای بقا با یکدیگر مثبت و بزرگ هستند. همبستگی ژنتیکی معیارهای بقا با مجموع صفات تولید مثلی مطلوب بود. متوسط صفات تولید مثلی با طول عمر تولیدی در قره گل همبستگی کوچک و منفی و در بلوچی همبستگی مثبت و متوسط داشت. بطور کلی می توان نتیجه گرفت که با بهبود صفات تولید مثلی، طول عمر تولیدی میش کاهش نخواهد یافت.