بررسی رابطه نظام ارزشی با تمایل به مهاجرت به خارج از کشور

مهاجرت، به ویژه مهاجرت تحصیلکردگان یکی از مسائلی است که اهمیت آن در کشورهای کم رشد بیشتر است، زیرا برای رشد و توسعه نیازمند نیروی انسانی متخصص هستند. در همین راستا بررسی عوامل مرتبط با تمایل به مهاجرت ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطه ی نظام ارزشی افراد و تمایل به مهاجرت می باشد. روش تحقیق به صورت پیمایش است که با استفاده از تکنیک پرسشنامه به اجرا درآمده است. حجم نمونه شامل 351 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، در رشته های هنر، فنی و مهندسی، علوم پایه، علوم اجتماعی و مدیریت می باشد. پس از بررسی نظرات حوزه نظام ارزشی (آلپورت، روکیج و شوارتز)، برای سنجش ساختار نظام ارزشی از نظریات و تست "ارزش ها شوارتز" (svs) ، استفاده شده است. از بین نظریات مطرح در زمینه مهاجرت (راونشتاین، لی، منگالام و شوارزوللر و گیدنز)، نظریه "لی" مورد استفاده قرار گرفت، و با استفاده از نظریات لی عوامل دافعه ی مبدأ و جاذبه ی مقصد نیز در کنار نظام ارزشی مورد بررسی قرار گرفت. فرضیات اصلی پژوهش عبارتند از: 1)به نظر می رسد، بین ارزش محافظه کاری و تمایل به مهاجرت رابطه وجود دارد. 2) به نظر می رسد، بین ارزش توجه به ماورای خود و تمایل به مهاجرت رابطه وجود دارد. 3) به نظر می رسد بین ارزش آمادگی برای تغییر و تمایل به مهاجرت رابطه وجود دارد. 4) به نظر می رسد بین ارزش توجه به خود و تمایل به مهاجرت رابطه وجود دارد. 5) به نظر می رسد بین عوامل دافعه ی مبدأ و تمایل به مهاجرت رابطه وجود دارد. 6) به نظر می رسد بین عوامل جاذبه ی مقصد و تمایل به مهاجرت رابطه وجود دارد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین ارزش محافظه کاری با تمایل به مهاجرت رابطه ی معکوس وجود دارد، بین ارزش آمادگی برای تغییر و تمایل به مهاجرت رابطه ی مستقیم وجود دارد. اما بین ارزش های توجه به خود و توجه به ماورای خود با تمایل به مهاجرت رابطه معناداری وجود ندارد. عوامل دافعه ی مبدأ برای تبین تغییرات تمایل به مهاجرت مدل خوبی بوده و از بین این عوامل، فشار آداب و رسوم سنتی بر تحصیلکردگان، کنترل اندیشمندان، بی ثباتی نظام اقتصادی و منزلت پایین اندیشمندان در جامعه با تمایل به مهاجرت دارای رابطه مستقیم می باشند. عوامل جاذبه ی مقصد نیز مدل خوبی برای تبیین تغییرات تمایل به مهاجرت می باشد که از بین این عوامل، آزادی فردی و تجهیزات و امکانات رفاهی و دانشگاهی در کشورهای پیشرفته با تمایل به مهاجرت دارای رابطه مستقیم می باشند و درآمد مناسب در کشورهای پیشرفته به عنوان عامل جاذبه ی مقصد تأثیر معناداری بر تمایل به مهاجرت ندارد.