بررسی عملکرد عرضه زمین مسکونی در جمهوری اسلامی ایران با رویکرد اسلامی(1357-1390)

اهمیت مبحث زمین از دیرباز مورد توجه فلاسفه و اقتصاددان ها بوده است و آنان را در قبال این موضوع به اظهار نظر واداشته است. جهت گیری نظام های مختلف اقتصادی در قبال مسئله زمین و مالکیت آن، سبب ایجاد مدل های گوناگونی از مالکیت زمین شده است؛ از این رو در نظام اقتصادی اسلام به دلیل مالکیت دولتی و عمومی بسیاری از زمین ها، ارائه مدلی بومی برای سیاست گذاری در حوزه زمین را ضروری می کند. از آن جا که هزینه زمین در قیمت تمام شده مسکن در ایران، نسبتی بالاتر از متوسط جهانی را دارا می باشد، لزوم بازنگری در سیاست های دولت اسلامی در حوزه زمین مسکونی ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش برای رسیدن به پاسخ سوال « آیا فعالیت های دولت جمهوری اسلامی ایران در بخش زمین مسکونی اثر بخش بوده است؟» از روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و در اجرای تحقیق، از بیان توصیفی استفاده شده است. بر اساس مبنای فقهی منتخب در باب زمین مسکونی و تجربه کشورها در حوزه زمین مسکونی نشان دادیم که سیاست های دولت در بخش زمین مسکونی اثربخش نبوده است و در نتیجه موجب رد شدن فرضیه تحقیق گردید. به منظور کاهش سهم هزینه زمین در قیمت تمام شده مسکن، دولت می بایست به وظیفه اصلی خود که همان هدایت و ساماندهی بازار زمین است توجه نماید و از دخالت بیهوده و نابجا در بخش زمین مسکونی اجتناب نماید؛ البته شرط کافی برای به نتیجه رسیدن سیاست های طرف عرضه، مدیریت طرف تقاضای زمین مسکونی و به ویژه تقاضای سوداگرانه زمین است. در ادامه و برای رفع مشکل گرانی زمین مسکونی در کشور، راهکارهایی همچون توجه به آموزه های اقتصاد اسلامی، ساماندهی تقاضای سوداگرانه زمین و توجه به بهره وری زمین در ساخت مسکن مورد اشاره قرار گرفت.