بررسی مقایسه ای سطح توسعه و عدم تعادل صنعتی در منطقه زاگرس و عوامل موثر بر آن

پدیده تفاوتهای منطقه ای در فرآیند توسعه ملی، یک زمینه اصلی در سیاستگذاری و برنامه ریزی توسعه به شمار می آید. این امر زمانی مصداق پیدا میکند که پدیده قطبی شدن توسعه دراستانهای خاص منطقه، و یا مناطق توسعه یافته ادامه می یابد و به ایجاد شکاف در سطح توسعه میان آنها و سایراستانهای منطقه و یا مناطق کشور منجر می گردد . این امر در استانهای پنج گانه منطقه زاگرس، باعث گردید تا توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی صنعتی بین استان های این منطقه را با استفاده از آمارهای رسمی وتکنیک شاخص بندی و مدل آماری تاکسونومی عددی مورد ارزیابی قرار داده و به سطح بندی آنها بپردازیم . این مطالعه به بررسی مقایسه ای سطح توسعه و عدم تعادل صنعتی در منطقه زاگرس و عوامل موثر بر آن با هدف شناخت از میزان شکاف استانها از بعد توسعه صنعتی پرداخته است.برای جمع آوری اطلاعات از منابع رسمی کشور،مرکز آمار ایران و وزارت صنعت،معدن و تجارت بهره گرفته شده است.آنگاه با یازده شاخص و با بهره گیری از تکنیکهای تقسیم بر میانگین، شاخص بندی و مدل تاکسونومی عددی،به سنجش و رتبه بندی توسعه صنعتی استانهای پنج گانه منطقه زاگرس پرداخته و بمنظور سطح بندی استانها،از تحلیل کلاستر«خوشه ای» استفاده شده است.نتایج حاصل از پژوهش بیانگر وجود اختلاف بالا بین استانهای منطقه زاگرس از حیث درجه توسعه یافتگی صنعتی است.بر اساس محاسبات تحقیق، استانهای همدان و لرستان با درجه برخورداری 0.45 و 0.47 در بالاترین سطح توسعه یافتگی صنعتی قرار دارند و در جایگاه استانهای توسعه یافته منطقه زاگرس جای گرفته اند ، استان کرمانشاه با درجه برخورداری 0.64 بعنوان استان کمتر توسعه یافته منطقه شناخته شد و سرانجام استانهای کردستان و ایلام نیز با مقادیر درجه برخورداری 0.76 و 0.87 بعنوان استانهای توسعه نیافته منطقه در خوشه سوم جای گرفته اند.همچنین ضریب اختلاف 0.26 در تکنیک شاخص بندی و 0.28 در تکنیک تاکسونومی عددی نمایانگر وجود شکاف نسبتا بالایی از بعد توسعه صنعتی بین استانهای پنج گانه منطقه زاگرس می باشد. که این تفاوت در سطح و میزان توسعه صنعتی بین استانهای منطقه زاگرس،نقش اساسی در زمینه نابرابری میان این استانها را بر عهده دارد. دلایل تفاوتها و شکاف موجود میان استانهای منطقه زاگرس نیز،بیشتر متاثر از نقش دولت و ناشی از سیاستها،برنامه ها و فقدان حکمرانی خوب می باشد. واژگان کلیدی: توسعه،توسعه صنعتی، تاکسونومی عددی،شاخص های توسعه صنعتی.