پژوهشی در حقیقت و معنای عبادت و عبودیت

بندگی خدا از سوی انسان در قالب عبادت، بروز پیدا می کند اما این عبادت زمانی ارزش خواهد داشت که برخوردار از عبودیت و برخاسته از آن باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی حقیقت عبادت و رابطه آن با عبودیت پرداخته است. عبادت به معنای برقراری ارتباط با معبود و بیان احساسات نسبت به اوست. این عبادت می تواند به صورت لفظی و یا در قالب پرستش عملی صورت بگیرد. قرآن کریم، هدف از خلقت انسان و بعثت انبیا را عبادت خدا دانسته است، و بلکه در جهان آفرینش، تمام موجودات نیازمند عبادت خدا هستند. حقیقت عبادت، اظهار خضوع و خشوع بی نهایت، و انقطاع از خلق در محضر حق است که البته تنها در پرتو اخلاق می توان به این حقیقت دست یافت. بر اساس آیات قرآن و روایات، عبادت صحیح می تواند آثاری مانند عدم غفلت از خدا، رسیدن به مقام یقین و شهود، قرب الهی، استجابت دعا و درمان بیماری های جسم و روح را در پی داشته باشد. و اما عبودیت به معنای اطاعت و فرمان برداری مطلق، همراه با سرسپردگی و تسلیم بی قید و شرط در برابر اراده و فرمان معبود است. در قرآن، پیامبران و مقربان درگاه الهی با عنوان "عبد" یاد شده اند. عرفای اسلامی هم عنوان و مقام "عبدالله" را برای آخرین و بالاترین مرتبه عبودیت به کار برده اند و هر کسی را شایسته این مقام نمی دانند. دستیابی به رحمت و علم الهی، عدم تسلط شیطان، عدم عصیان، رسیدن به قدرت و توانایی و بهشت جاویدان از آثار عبودیت است. میان عبادت و عبودیت، رابطه عام و خاص مطلق وجود دارد یعنی هر عبادتی عبودیت نیست ولی هر عبودیتی، عبادت است. همچنین عبودیت از نظر آموزه های اسلامی، برتر و مقدم بر عبادت است و اصل دین بر عبودیت استوار است نه عبادت، در مجموع، عبادت و عبودیتی مطلوب شارع است که بدون افراط و تفریط باشد و هیچ گونه محدودیت، بدعت و تحریفی در آن صورت نگیرد.