بررسی رابطه ی بین نارسایی های شناختی، سیستمهای مغزی/ رفتاری (bas-bis) و تیپ های شبانه روزی (صبحی- عصری) با رفتار رانندگی در رانندگان با حادثه و بدون حادثه ی شهر ارومیه

هدف از مطالعه ی حاضر، بررسی ارتباط بین نارسایی های شناختی، سیستم های مغزی/رفتاری (bis-bas) و تیپ های شبانه روزی (صبحی- عصری) است که دو گروه از رانندگان با حادثه و بدون حادثه را مورد بررسی قرار می دهد. 228 راننده ی با حادثه و بدون حادثه (146 مرد و 82 زن) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از شهر ارومیه انتخاب شدند. شرکت کنندگان با استفاده از پرسشنامه ی نارسایی های شناختی (cfq، برادبنت، کوپر، فیتزجرالد و پارکر، 1982؛ نسخه ی ترجمه شده)، پرسشنامه ی صبحی- عصری (meq، هورن- استبرگ، 1976؛ نسخه ی ترجمه شده )، مقیاس bis/bas (کارور و وایت، 1994؛نسخه ی ترجمه شده) و پرسشنامه ی رفتار رانندگی منچستر (mdbq، ریسون، منستد، استرلینگ، بایتر و کمپل، 1990، نسخه ی ایرانی) ارزیابی شدند. ضرایب آلفای کرونباخ برای هر یک از پرسشنامه ها در این تحقیق به ترتیب 95/0، 81/0، 85/0، 96/0 به دست آمد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام و تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیره (manova) تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد رابطه ی مثبت و معناداری بین رفتاررانندگی با نارسایی های شناختی، سیستم های مغزی/رفتاری (bis-bas) و تیپ های شبانه روزی (صبحی- عصری) وجود دارد (001/0 =p). همچنین تفاوت معناداری بین رانندگان با حادثه و بدون حادثه در نارسایی های شناختی، سیستم های مغزی/رفتاری (bis-bas) و تیپ های شبانه روزی (صبحی- عصری) وجود دارد (001/0 =p). برخی از متغیرها توانستند تا 24% از واریانس رفتار رانندگی را تبیین نمایند. بطور کلی نتایج حاکی از آن است که رانندگان با حادثه نارسایی های شناختی بیشتری داشته و سیستم bas غالب تری دارند. همچنین رانندگان بدون حادثه نارسایی های شناختی کمتری داشته، سیستم bis غالب تری دارند و متمایل به تیپ های صبحی می باشند.