ساخت گفتمانی هویت در تصاویر و مکالمات کتب زبان بومی و بین المللی: دیدگاه معلمان و دانش آموزان

به منظور نیل به اهداف مورد نظر این تحقیق، براساس چارچوب نظری هالیدی(1994) و مدل خوانش تصاویر کرس و ون لوون(2006) به بررسی پنج مولفه ارتباط، فاصله اجتماعی، نگرش، بازنمون روایی و ترکیب در ابعاد تصویری و کلامی دیالوگ های موجود در این دو کتاب پرداختیم. همچنین ضمن مد نظر قرار دادن طرز تلقی معلمان و زبان آموزان از "هویت جنسی"، برداشت شخصی آنها از این مفهوم تشریح شد. برای آگاهی از معنایی که تصاویر کتاب های اینترچینج و کانون زبان از هویت جنسی به ذهن معلمان و زبان آموزان متبادر می کنند، یک نمونه پرسشنامه باز مورد استفاده قرار گرفت که توسط ان دی لانگاماندلا(2006) طرح شده بود. در این مرحله برای هر یک از این دو کتاب منحصرا یک پرسشنامه مجزا تهیه شد. علی رغم آنکه تصاویر ارائه شده در هریک از این پرسشنامه ها با دیگری متفاوت بود، هر دو یک مفهوم واحد را انتقال می دادند: موضع گیری علیه زنان. هر دو این پرسشنامه ها به دنبال یافتن پاسخ دو سوال بودند؛ اولا برداشت شخصی شرکت کنندگان از کلیت تصویر چیست و ثانیا آنها چگونه به چنین برداشتی رسیده اند. برای ارزیابی فراوانی نسبی مولفه های ارتباط، فاصله اجتماعی، نگرش، بازنمون روایی و ترکیب از آمار توصیفی بهره برده شد. تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها نیز از طریق تحلیل موضوعی محتوا صورت پذیرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که در کتاب های کانون زبان توجه چندانی به زنان نشده است و آنها در قالب کاراکترهایی ضعیف، ترسو و بی بهره از دانش روز به تصویر کشیده شده اند که عمدتا سرگرم کارهای پیش پا افتاده هستند. حال آنکه در کتاب های اینترچینج تقریبا به همان اندازه که مردان مورد توجه قرار گرفته اند، به نقش زنان نیز پرداخته شده است. بطوریکه که برخلاف کلیشه های موجود در رابطه با جنس مونث، زنان در این کتاب ها در نقش افرادی امروزی، جسور و قدرتمند ظاهر شده اند که در بسیاری از مشاغل، ورزش ها و فعالیت های مهم اجتماعی حضور دارند. در واقع یافته های حاصل با نتایج مطالعاتی که پیش تر در این زمینه انجام شده بود، همسو است. براساس این پژوهش ها غالبا زنان عناصری منفعل بشمار می روند که نقش موثری در جامعه به عهده ندارند(انصاری و بابایی، 2003؛ پایوندی، 2008). همچنین نتایج نشان داد مخاطبان این دو کتاب بشدت درگیر خوانش تصاویر شده و مواضع گوناگونی در برابر آنها اتخاذ می کنند: گاهی در مقابل آنچه می بینند جبهه می گیرند، در بعضی مواقع با آن موافق هستند و حتی شخصیت خود را براساس این تصاویر تعریف می کنند( ان دی لانگاماندلا، 2006). بدیهی است نه تنها تکنیک های بصری، بلکه مسائل مذهبی، اجتماعی و فرهنگی بر نوع برداشت آنها از اینگونه تصاویر تاثیرگذار است(گرین،1992؛ لمک، 1998).