بررسی اشارات اقتصادی و مسائل معیشتی در گلستان و کلیله و دمنه

چکیده: موضوع اصلی این تحقیق، اوضاع اقتصادی و معیشتی در گلستان و کلیله و دمنه است که در حدّ وسیعی در این منابع بازتاب دارد. برای این امر، پس از مباحث مقدماتی شامل کلیّات و مبانی نظری، به بررسیِ مسائل اقتصادی در گلستان و کلیله و دمنه به عنوان مباحث اصلی پرداخته ایم. گلستان را در سه بخش با مولفه های مسائل فردی، اجتماعی- مدیریتی و مسائل دینی- اخلاقی بررسی کرده و در بخش اول گفته ایم که آدمی برای تأمین شرافتمندانه ی معاش به ثروت و دارایی نیازمند است؛ امّا نباید به گونه ای به مادیّات مشغول باشد که از یاد آفریننده و همنوعان خود غافل شود. در قسمت دوم نیز بیان کرده ایم که جامعه بدون مدیریت صحیح، به اقتصاد سالم و عدالت اقتصادی نمی رسد. در قسمت سوم نیز ذکر کرده ایم که سعدی معیشت فرد و جامعه را علاوه بر توانایی علمی و اقتصادی، به عوامل بسیار قوی دیگری نظیر حکمت الهی، قناعت و صبر منوط می داند. کلیله و دمنه را نیز در دو بخش با عناوینِ «مفاهیم اقتصادی» و «اخلاق اقتصادی» نگریسته و در بخش اول گفته ایم که مولف کلیله و دمنه تا حدودی بر نقش تدابیر عقلی در پیش بردن اهداف اقتصادی تأکید می کند. در بخش دوم هم بیان کرده ایم که اخلاق اسلامی بر ابعاد مختلف اقتصاد جامعه سایه افکنده است و به رشد و شکوفایی آن یاری می رساند و بسیاری از مشکلات اقتصادی مردم را حل می نماید. کلید واژه ها: معیشت، عدالت اقتصادی، اخلاق اقتصادی، تقدیر، کلیله و دمنه، گلستان.