مقایسه آموزه های اخلاقی قرآن و عهدین در حوزه معاشرت اجتماعی با تأکید بر عفو و عدالت

موضوع این رساله مقایسه آموزه های اخلاقی قرآن و عهدین در حوزه معاشرت اجتماعی با تأکید بر عفو و عدالت است که در جهت تبیین جایگاه واقعی تعالیم قرآنی در بهبود روابط جمعی و تأثیر بیشتر آن در این خصوص نسبت به کتاب مقدس به بیان دو آموزه ی مهم اخلاقی در این دو کتاب با دید تحلیلی و تطبیقی می پردازد چون کمتر اثری را در این زمینه می توان یافت که به صورت تطبیقی و به طرز جامع به مقایسه موضوعات اخلاق اجتماعی پرداخته باشد. از طرفی هم چون همه خواهان نیک بختی و سعادتند و برای رسیدن به این هدف راهی جز کسب فضایل و دوری از رذایل اخلاقی وجود ندارد، لذا در این رساله بعد از شناخت ماهیت اخلاق، تنها دو آموزه اخلاقی عفو و عدالت که در روابط اجتماعی نقش بسزایی دارند مورد بررسی قرار گرفته و جایگاه آن دو در قرآن با کتاب مقدس مقایسه شده است و از مجموع آن ها می توان چنین دریافت که عفو و گذشت از جمله اصول اخلاقی پذیرفته شده در تمام ادیان الهی است تا آنجا که اناجیل از میان ارزش های اخلاقی، بیشترین تأکید را بر عفو و گذشت دارند و به صورت مبالغه آمیزی از ایستادگی در برابر ظلم و مقابله به مثل پرهیز می دهند. لذا همه ادیان این حقیقت را پذیرفته اند که عفو و اغماض خوب است ولی درباره ی موارد و مقدار مطلوب آن با هم اختلاف نظر دارند. کتاب مقدس با تمام تأکیدی که بر عفو دارد، هیچ گونه توضیح روشنی در مورد آن نمی دهد و این رهنمود اخلاقی هم چون سایر رهنمودها با نوعی ابهام همراه است. اما نظام اسلام در کنار همه توصیه هایش بیان داشته که در کجا عفو لازم است و در کجا باید احقاق حق نمود. دررابطه با عدالت هم هیچ فرقی در میان ادیان الهی وجود ندارد و عهدین نیز همانند قرآن تأمین عدالت را به عنوان نیاز مشروع تمام انسان ها مطرح کرده و بر لزوم آن تأکید نموده است اما نه به گستردگی و شفافیت تعالیم قرآنی. در نتیجه می توان گفت با وجود آموزه های اخلاقی زیاد درکتاب مقدس که به یقین ریشه الهی دارند، غالب این آموزه ها ناظر به روابط اجتماعی بوده و از شفافیت اخلاقی قرآن برخوردار نیستند و راه افراط و تفریط را رفته اند، علاوه بر این تحریفات واقع در آن موجب خلط موضوعات ارزشی و ضد ارزشی شده، ولی تعالیم قرآنی از توسعه، اکمال و ضابطه مندی و ظرفیت عظیمی برخوردار است که جنبه های گوناگون حیات انسانی را در بر گرفته و مسیر میانه روی و اعتدال را نشان می دهد و انسان در سایه آن می تواند به سعادت دنیا و آخرت برسد. کلمات کلیدی: عفو، عدالت، اخلاق، آموزه، اجتماع، معاشرت.