الگوی واردات محصولات کشاورزی با تاکید بر معیار کلی حمایت در ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر سیاست های حمایتی بر الگوی واردات محصولات کشاورزی ایران طی دوره 89 – 1360 انجام شده است. متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق شامل ارزش واردات محصولات کشاورزی، نسبت قیمت وارداتی به داخلی کالاها، تولید ناخالص داخلی بدون نفت، ارزش افزوده بخش نفت، نرخ ارز، معیار کلی حمایت از بخش کشاورزی و متغیر مجازی جنگ می باشند. کلیه متغیرها به قیمت ثابت سال 1376 مورد استفاده قرار گرفتند. به منظور تشخیص پایایی متغیرها از آزمون دیکی – فولر تعمیم یافته استفاده شد. بر طبق آن فقط متغیر ارزش افزوده بخش نفت در سطح پایا بود و سایر متغیرها در تفاضل مرتبه اول پایا شدند. بنابراین جهت برآورد الگوی واردات محصولات کشاورزی با استفاده از فرم ترکیب لگاریتمی داده ها از روش الگوی خود توضیح با وقفه های گسترده استفاده گردید. در برآورد اولیه الگو متغیر نسبت قیمتی و متغیر مجازی جنگ به دلیل معنی دار نشدن از مدل حذف شدند. نتایج حاصل از برآورد الگو نشان داد که واردات با تولید ناخالص داخلی بدون نفت و ارزش افزوده بخش نفت رابطه مثبت و با معیار کلی حمایت و نرخ ارز رابطه منفی دارد. طبق نتایج در کوتاه مدت از شدت ضرایب کاسته شده است. همچنین مقدار ضرایب برآوردی همه متغیرها دارای کشش بیشتر از واحد با واردات محصولات کشاورزی هستند. بیشترین تاثیر را به ترتیب متغیرهای تولید ناخالص داخلی بدون نفت، ارزش افزوده بخش نفت، نرخ ارز و معیار کلی حمایت بر الگوی واردات دارا هستند. نتایج حاصل از برآورد الگوی تصحیح خطا بیانگر آن بود که در هر دوره 69 درصد از عدم تعادل از بین می رود و تعدیل در جهت بلند مدت صورت می گیرد. بر طبق نتایج تحقیق سیاست های حمایتی دارای رابطه قابل تعریف با واردات بوده و در جهت معکوس بر الگوی واردات محصولات کشاورزی تاثیر می گذارد. بنابراین در صورت اعمال سیاست های مناسب و هدفمند حمایتی در بلندمدت می توان با افزایش توان تولیدی بخش کشاورزی در جهت توسعه کشاورزی از واردات بی رویه این محصولات جلوگیری کرد.