سرمایه ی اجتماعی و مولفه ی های آن در سیره و کلام علوی

در چند دهه ی اخیر در کنار انواع مختلف سرمایه مانند سرمایه ی انسانی و اقتصادی، گونه ای دیگر از سرمایه به عنوان سرمایه ی اجتماعی مورد بهره برداری قرار گرفته است سرمایه ی اجتماعی یک مفهوم بین رشته ای است که خیلی سریع مورد توجّه بسیاری از پژوهشگران علوم انسانی و به ویژه جامعه شناسی و اقتصاد قرار گرفت. اهمیت سرمایه اجتماعی به حدّی است که در کنار سایر اشکال سرمایه به عنوان یکی از شروط لازم برای پیشرفت و توسعه جوامع به حساب می آید. سرمایه ی اجتماعی را می توان ذخیره ای از حس اعتماد، همکاری و مشارکت در بین افراد یک گروه یا جامعه دانست که مناسبات اجتماعی و اقتصادی آنان را تسهیل می کند و موجب تحقق اهداف اعضاء و جامعه می گردد. دین مبین اسلام با در اختیار داشتن تعالیم اعتقادی، مناسکی و اخلاقی از یک سو و ترویج و اهتمام به آنها از سوی دیگر، دارای ظرفیتهای زیادی برای تولید، انباشت وتقویت سرمایه ی اجتماعی در جوامع مسلمان است. پس لازم است برای کاراتر شدن و بومی ساختن مفهوم غربی سرمایه ی اجتماعی آموزه های اسلامی بررسی و بازنگری شوند . از این رو در این نوشتار براساس مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و با بهره گیری از مدل ( crs) (شناختی، ارتباطی، ساختاری) به بررسی جایگاه سرمایه ی اجتماعی و مولفه های آن در سیره و گفتار حضرت علی ? پرداخته شده است. در پژوهش حاضر ابتدا در فصل کلیات، تعریف، عناصر،کارکردها و مولفه های سرمایه ی اجتماعی بررسی گردیده و سپس جایگاه و اصول حاکم بر این سرمایه از منظر حضرت علی ? بررسی شده و در فصول بعدی به ترتیب و به اختصار مولفه های ساختاری، ارتباطی و شناختی سرمایه ی اجتماعی در سیره و گفتار امیر المومنین ? گردآوری شده است. با این بررسی مشخص می گردد آموزه های علوی سرشار از مولفه های تولید و تقوّیت سرمایه ی اجتماعی است که لازم است سیاستگذاران جامعه برای فرهنگ سازی و نهادینه کردن آن ها در سطح خرد و کلان جامعه تلاش کنند.