بررسی سیتوژنتیکی چهار گونه مریم گلی salvia macrosiphon, s. mirzayanii, s. sclarea, s. officinalis

این پژوهش به منظور شناخت تنوع ژنتیکی 12 جمعیت متعلق به 4 گونه گیاه دارویی salvia (مریم گلی) با استفاده از بررسی کروموزم های سلول های مریستمی نوک ریشه بذور با روش استو-فریک-هماتوکسیلین صورت گرفت. عدد کروموزومی جمعیت های هرگونه ثابت و گونه salvia officinalis 14=x2=n2، گونه های، s. macrosiphon mirzayanii s. دارای 20=x2=n2 و گونه salvia sclarea دارای 20= x2=n2 بودند. به منظور تعیین تقارن کاریوتیپی، شاخص ask%، شاخص syi%، اختلاف دامنه طول نسبی drl%، درصد شکل کلی کروموزم tf% ، شاخص تقارن s%، شاخص پراکندگی di تعیین گردید. به طور کلی 12 جمعیت از نظر دسته بندی stebbins در دو کلاس a2 و b2 قرار گرفتند. دو جمعیت گونه s. officinalis و جمعیت های ساری و قزوین گونه s. sclarea، جمعیت های سروستان و بستک گونه s. mirzayanii در گروه a2 قرار گرفتند. چهار جمعیت s. macrosiphon، جمعیت کمهر s. sclarea ، جمعیت بندرعباس s. mirzayanii در گروه b2 قرار داشتند. گروه b2 نامتقارن ترین کاریوتیپ را داشت. تجزیه واریانس داده های مرفولوژی کروموزم های 12 جمعیت 4 گونه جنس salvia مورد مطالعه-tl, l, s, ar, s/l, ci, %rl) ) در قالب طرح کاملاَ تصادفی انجام شد. از لحاظ صفات مورد بررسی جمعیت های گونه s. sclarea با جمعیت های گونه s. macrosiphon اختلاف معنی داری ( در سطح 1%) داشتند. که حاکی از وجود تنوع در اندازه و تقارن کروموزم ها در جمعیت های مورد بررسی است. در نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی طول بازوی کوتاه و طول کل کروموزوم در عامل اول بیشترین نقش را داشتند. از نظر همبستگی بین خصوصیات کروموزمی، بیشترین میزان همبستگی بین طول کل کروموزم و بازوی بلند وجود داشت.. با استفاده از داده های کروموزمی تجزیه خوشه ای داده های کروموزمی به روش upgma انجام گردید و بر این اساس 12 جمعیت مورد مطالعه در 4 گروه قرار گرفتند. دو جمعیت کازرون و سپیدان گونه s. macrosiphon با داشتن کمترین فاصله ، دارای بیشترین شباهت بودند.