تجزیه و تحلیل اقتصادی و مصرف انرژی تولید چغندرقند و ارائه راهکارهای پیشنهادی (مطالعه موردی از شهرستان میاندوآب)

چغندرقند یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی در دنیاست. در سال 2010 سطح زیر کشت محصول در دنیا حدود 5 میلیون و 224 هزار هکتار و میزان تولید جهانی آن271 میلیون و 664 هزار تن بوده است. استان آذربایجان غربی به عنوان رتبه نخست تولید کننده این محصول با حدود 29 هزار هکتار از سطح زیر کشت کل چغندرقند کشور یکی از مهمترین تولید کننده گان این محصول در کشور می باشد. اهداف اصلی این طرح عبارت بودند از: بررسی تأثیر اندازه سطح مزرعه و نوع سیستم کشت بر میزان مصرف انرژی، بهره وری انرژی و نرخ سود به هزینه های مزرعه در تولید محصول چغندرقند. در این مطالعه مزارع منطقه در سه گروه اول (با مساحت کمتر از یک هکتار)، گروه دوم (با مساحت بین یک تا دو هکتار) و گروه سوم (با مساحت بیشتر از دو هکتار) دسته بندی گردیدند. سپس اطلاعات مربوط به میزان نهاده های ورودی و خروجی از طریق پرسشنامه و مصاحبه چهره به چهره با کشاورزان جمع آوری شدند. نتایج نشان داد که میانگین مجموع انرژی مصرفی در تولید محصول چغندرقند در گروه های مزرعه ای به ترتیب 40249، 46466 و 48059 و مجموع انرژی خروجی در سه گروه مزرعه ای به ترتیب برابر با 565488، 857657 و 1081920 مگا ژول بر هکتار بود. بازده انرژی در سه گروه مزرعه ای به ترتیب برابر با 05/14، 46/18 و 51/22 بدست آمد. هزینه کل تولید برای گروه های سه گانه مزرعه ای به ترتیب برابر با 33150، 39335 و 43676 هزار ریال بر هکتار محاسبه شد. شاخص نسبت سود به هزینه برای گروه های سه گانه، به ترتیب 24/1، 53/1 و 71/1 بدست آمد. همچنین نتایج این تحقیق نشان دادند که تولید محصول چغندرقند در این منطقه از نظر مصرف انرژی فرآیندی کم مصرف بوده است ولی از لحاظ اقتصادی تولید محصول فقط در مزارع گروه سوم مقرون بصرفه می باشد.