اثرات تجمعی و باقیمانده سرباره و لجن کنوتور بر جذب آهن توسط گیاه سورگوم

آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد تمامی گیاهان است که در صورت کمبود آن،کلروفیل به اندازه کافی تولید نمی شود و برگ های جوان دچار زرد برگی می گردند. سرباره و لجن کنورتور از محصولات فرعی کارخانه ذوب آهن بوده که به دلیل دارا بودن اکسیدهای آهن به عنوان اصلاح کننده های کلروزآهن گیاهان پیشنهاد شده اند. علی رغم اثرات مثبت کاربرد این مواد بر کاهش کلروز و افزایش عملکرد گیاهان، تأثیر کاربرد این مواد در سال های متوالی بر روی گیاه مطالعه نشده است. لذا در این پژوهش اثرات تجمعی و باقیمانده این دو ترکیب بر عملکرد و جذب عناصر توسط گیاه سورگوم و همچنین غلظت عناصر قابل عصاره گیری با ab-dtpa مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه در مزرعه تحقیقاتی خزانه دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار طی سه سال متوالی اجرا شد. تیمارها شامل تغذیه برگی با کلات edta -fe ، لجن کنورتور و سرباره هر کدام در چهار سطح(یک، دو، سه و چهار برابر مقدار توصیه آزمون خاک) بر حسب آهن قابل جذب این ترکیبات و شاهد بودند. جهت اعمال تیمارها در سال اول سه بلوک و در هر بلوک 10 کرت (3×12 متری) ایجاد شد در سال دوم یک سوم کرت ها رها شد ولی در دو سوم دیگر کرت ها مطابق سال اول کودهی صورت گرفت. در سال سوم، دو سوم کرت ها رها و در یک سوم دیگرکرت ها کوددهی صورت گرفت. هر سال در کرت ها سورگوم کشت گردید و در سال سوم 90 روز پس از کشت گیاه برداشت گیاه و نمونه برداری از خاک سطحی(عمق20-0سانتیمتری) صورت گرفت و پس از آماده سازی نمونه ها غلظت آهن، منگنز، مس، روی، سرب و فسفر قابل عصاره گیری با ab-dtpa از خاک، عملکرد وزن خشک گیاه و غلظت آهن، منگنز، مس، روی، کلسیم، منیزیم، فسفر و سرب ساقه و برگ اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که کاربرد سرباره و لجن کنورتور متناسب با مقدار کود به کار رفته و همچنین تعداد سال های کوددهی سبب افزایش آهن، منگنز، روی، فسفر و سرب قابل عصاره گیری باab-dtpa ازخاک نسبت به شاهد شد. لجن کنورتور بیشترین اثر تجمعی و باقیمانده را بر آهن، روی و سرب قابل عصاره گیری با ab-dtpa ازخاک داشت. بیشترین اثر تجمعی و باقیمانده بر منگنز قابل عصاره گیری باab-dtpa مربوط به سطوح مختلف سرباره بود. کاربرد سرباره و لجن کنورتور متناسب با مقدار کود به کار رفته و همچنین تعداد سال های کوددهی سبب افزایش معنی دار عملکرد سورگوم شد. غلظت آهن ساقه و برگ متناسب با مقدار لجن کنورتور و سرباره به کار رفته و همچنین تعداد سال های کوددهی افزایش یافت اما این افزایش به دلیل اثر رقت ناشی از افزایش عملکرد معنی دار نبود. با افزایش تعداد سال های کوددهی و سطوح کوددهی جذب آهن، منگنز، روی، کلسیم و منیزیم افزایش یافت.