مدل سازی توزیع تراکم ساختمانی با استفاده از gis در مناطق 9و11 شهر مشهد

تراکم از موضوعات مهم و پایه ای در شهرسازی و ابزار هدایت و کنترل توسعه شهری است که آینده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی شهر را رقم می زند. تراکم ساختمانی می تواند به عنوان ابزاری در جهت نیل به اهداف، اصول و معیارهای توسعه شهری مطلوب و پایدار نظیر حفظ محیط زیست، رفاه، سیمای مطلوب شهری، کارایی اقتصادی، پاسخگویی به نیازهای اجتماعی فرهنگی و تحقق عدالت اجتماعی بکار گرفته شود. جهت دستیابی به اهداف، اصول و معیارهای توسعه شهری مطلوب و پایدار، توزیع تراکم ساختمانی می باید در راستای اصول و معیارهای فوق الذکر صورت پذیرد . لذا ضروریست تمام عوامل موثر بر آن، با در نظر گرفتن ابعاد زمان، مکان و مقیاس، همراه با پیش بینی تبعات حاصل از تصمیمات در مقیاس ملی و محلی مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق با عنوان "مدلسازی توزیع تراکم ساختمانی با استفاده از gis در مناطق 9 و 11 شهر مشهد " بر آن بوده است که علاوه بر پی جویی شاخص های موثر بر توزیع تراکم ساختمانی، نوع و نحوه ارتباط بین این شاخص ها و در نهایت نحوه توزیع تراکم ساختمانی را دنبال کند و برنامه ریزان را در کشف چرایی و چگونگی روند توزیع تراکم یاری رساند. لذا این تحقیق پس از شناسایی متغیر های موثر بر توزیع تراکم ساختمانی مبتنی بر مبانی نظری و شرایط حوزه مورد مطالعه و اطلاعات در دسترس کوشیده است با بهره گیری از روش ها و مدل های کاربردی و نرم افزارهایی که قابلیت تلفیق متغیرهای تاثیرگذار بر روند توزیع تراکم ساختمانی را دارا باشند، پراکنش تراکم ساختمانی در سطح حوزه مورد مطالعه(مناطق 9 و 11 مشهد) به انجام برساند. مدل تحقیق حاضر مبتنی بر روش تحلیل تلفیقی متناسب با اهداف تحقیق تدوین شده است که در تحلیل های آماری (غیر فضایی) از رگرسیون چندگانه جهت آزمون همبستگی میان متغیرهای مستقل و وابسته و روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp) جهت تعیین وزن معیارها و زیرمعیارها استفاده شده و در تحلیل های فضایی،بکارگیری روش روی هم گذاری شاخص ها(index overlay) و ابزارهای تحلیل فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) مبنا قرار گرفت و مدل تحلیل تحقیق در فرآیندی یکپارچه از شاخص سازی تا حصول نتایج تحقیق تدوین گردید. در نهایت پس از انجام تحلیل های فضایی و آماری مذکور، نتایج، وجود رابطه معنادار بین شاخص های اقتصادی، اجتماعی جمعیتی، کالبدی فضایی ، عملکردی ، محیطی به عنوان متغیرهای مستقل و تراکم ساختمانی به عنوان متغیر وابسته(تعداد طبقات) را تایید می کند. نتایج حاصل از مدل پیشنهادی نشان می دهد که بیش از 45.12 درصد محدوده مورد مطالعه بیشینه تراکم ساختمانی(تراکم ساختمانی زیاد و خیلی زیاد) ، 35.21 درصد با حالت تراکم ساختمانی متوسط و 19.68 درصد تراکم ساختمانی کمینه (کم و بسیار کم) را شامل می شوند. بیشینه تراکم ساختمانی در مرکز حوزه و کمینه آن در جنوب و جنوب غربی حوزه متمرکز شده است.