ارزیابی بر همکنش پدیده های النینیو نوسان های جنوبی و نوسان های دهه ای اقیانوس آرام و نشان آن بر بارش ایران

پدیده النینو نوسان های جنوبی enso در پیوند بنیادین با افزایش یا کاهش دمای سطح آب در پهنه استوایی اقیانوس آرام است. در برابر، نوسان های دهه ای اقیانوس آرام pdoنشانگر نوسان دمایی سطح آب در گستره شمال خاوری این اقیانوس (آرام) می باشد. نشان این پدیده ها بر آب و هوای جهانی، هنگامی بخوبی آشکار می شود که این رخدادها در یکی از فازهای مرزی خود یعنی فاز بسیار گرم (مثبت) و یا بسیار سرد (منفی) باشند. در این پژوهش نشان جداگانه و با هم این دو پدیده جوی-اقیانوسی بر بارش پائیزه و زمستانه 41 ایستگاه سینوپتیک و اقلیم شناسی ایران در دوره زمانی 2005-1951 ارزیابی شد. یافته ها نشانگر آن است که جابجایی فازهای enso در فصل پائیز نشان پررنگی بر نوسان های بارش گستره های گوناگون کشور دارد. همزمان با چیرگی دوران النینو در برخی بخش های شمال غربی، شمال شرقی، جنوب و جنوب شرقی کشور به اندازه 30 تا 50 درصد به میانگین بارش افزوده شده است. چیرگی دوران لانینا کاهش 25 تا 45 درصدی بارش پائیزه این بخش ها را در پی داشته است. جابجایی پائیزه فازهای pdo نیز می تواند تا اندازه زیادی پاسخگوی نوسان بارش پائیزه برخی گستره های شمال غرب، شمال شرق، جنوب و جنوب شرق کشور باشد. به گونه ای که همزمان با چیرگی فازگرم pdo در بخش های جنوب شرق کشور به اندازه 35 تا 50 درصد به میانگین بارش افزوده می شود. همزمان با چیرگی فاز سرد pdo میانگین بارش پائیزه و منابع آبی این پهنه در بازه 60 تا 80 درصد کاهش یافته است. جابجایی پائیزه فازهای مشترک دو پدیده، بر نوسان بارش و رخداد دوران های تر و خشک پائیزه در بیشتر پهنه های کشور نشان معنی داری داشته است. همزمان با چیرگی el-hpdo در بخش های جنوب شرق کشور به اندازه 60 تا 140 درصد به میانگین بارش پائیزه افزوده می شود. همزمان با چیرگی فاز la-lpdo میانگین بارش پائیزه و منابع آبی پهنه جنوبی کشور در بازه 60 تا 90 درصد کاهش می یابد. اگرچه در بیشتر بخش های کشور، نشان جابجایی فازهای هریک از این پدیده ها در فصل زمستان بر نوسان های بارش این فصل معنی دار نبود، ولی همزمانی el ni?o ( la ni?a) با فاز گرم (سرد) pdo، افزایش(کاهش) اینگونه بارش ها در پی داشت.