بررسی رنگ واژه ها در کتاب های درسی سه سال نخست دبستان در کشورهای ایران، انگلستان و آمریکا

این پژوهش به بررسی رنگ واژه ها در کتاب های درسی سه سال نخست دبستان در سه کشور ایران، انگلستان و آمریکا می پردازد. این مهم برپایه دیدگاه برلین و کی (1969) صورت گرفته است و راهکارهای هشت گانه ای که آنان برای شناخت رنگ واژه پایه ارائه می دهند، براساس داده های موجود در کتاب های درسی به بوته آزمون گذارده شده است. در این پژوهش نظریه و دیدگاه های برلین و کی نخست از زبان خود آنان معرفی می شود و سپس نظرات دیگران درباره دیدگاه ها و راهکارهای آنان طرح می شود. برای بررسی داده ها، علاوه بر راهکارهای هشت گانه برلین و کی، از شیوه های پردازش واژگانی که با این راهکار ها عجین هستند، بویژه بسامد، کمک گرفته می شود. در این پژوهش باهم آیی در قالب یکی از چهار راهکار کلیدی، در کنار ضریب باهم آیی برای تشخیص میزان تنوع پذیری رنگ واژه ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. بحث دیگری که بدان پرداخته می شود، حوزه های معنایی واژه های باهمایند با رنگ واژه هاست. برای بررسی دقیق تر این موارد از روش های آماری مثل آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون خی-2 استفاده شده است. گرچه از نظر بسامد، باهم آیی و ضریب باهم آیی تفاوت معنی داری بین کتاب های درسی سه کشور وجود ندارد، اما در هر سه کشور، رنگ واژه های قرمز، آبی و سبز بیشترین بسامد را دارند. درصد باهم آیی رنگ واژه ها در ایران بیش از دو کشور دیگر است. در تعیین گرایش حوزه های معنایی واژه های باهمایند با رنگ واژه ها در آمریکا و انگلستان بیشترین گرایش به سمت حوزه معنایی اشیاء و در ایران بیشترین گرایش به سمت حوزه معنایی انتزاعی است. بر اساس داده های این پژوهش، می توان گفت ایران دارای 10 یا 11 رنگ واژه پایه است. واکاوی داده ها برمبنای الگوهای برلین و کی نشان می دهد زبان فارسی در مرحله 6 یا 7 تکاملی و ترتیبی الگوهای گفته شده قرارمی گیرد. تحلیل داده ها نمایانگر این نکته نیز هست که دو رنگ واژه سرخ و قرمز دارای رفتار متفاوت اند و بهتر است این دو رنگ واژه را دو رنگ واژه مجزا درنظرگرفت. از نتایج جانبی این پژوهش رفتار جالب رنگ واژه ها در ساخت واژه های مرکب در زبان انگلیسی و فارسی است.