اثرات کودهای شیمیایی و دامی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و ویژگی های کمی و کیفی جو در سیستان

مدیریت مصرف انواع کودهای شیمیایی و دامی و بقایای آن ها در خاک از لحاظ تاثیرات زیست محیطی و عملکرد کمی و کیفی گیاهان بویژه غلات در مناطق خشک و نیمه خشک ایران حائز اهمیت می باشد. به منظور بررسی اثرات کودهای شیمیایی و دامی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و ویژگی های کمی و کیفی جو در سیستان آزمایشی به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در پاییز سال 1390 در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی پردیس جدید دانشگاه زابل انجام گردید. در این آزمایش تیمارها شامل شش سطح کودی شامل: 100% کود شیمیایی (npk)، 100% کود دامی، تیمار 75% کود شیمیایی + 25% کود دامی، تیمار 50% کود شیمیایی + 50% کود دامی، تیمار 75% کود دامی + 25% کود شیمیایی و تیمار شاهد (بدون کود) بود. کودهای شیمیایی (300 کیلوگرم در هکتار اوره، 100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و 200 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل) و کود دامی 60 تن در هکتار بودند. صفات مورد بررسی شامل ویژه گی های کمی (ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، تعداد پنجه در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت و همچنین درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بذر)، ویژه گی های کیفی (درصد پروتئین، خاکستر و میزان چربی دانه، رطوبت دانه و برخی عناصر از جمله نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم و آهن) و در نهایت دریافت نور کانوپی و برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک (غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم، رطوبت حجمی خاک، ph و ec) بود. اثرات مصرف کودهای مختلف بدین صورت بود که کودهای شیمیایی باعث افزایش عملکرد کمی و بهبود شاخص های کیفی گردید، به طوری که بالاترین عملکرد و اجزای عملکرد، میزان پروتئین و غلظت و جذب عنصر نیتروژن در تیمار مصرف کود شیمیایی مشاهده شد. همچنین تیمارهای تلفیقی کود های شیمیایی و دامی و تیمار کود دامی عملکرد کمی و کیفی بالایی داشتند. با افزایش کود دامی و حذف تدریجی کودهای شیمیایی وضعیت خاک نیز بهبود یافت. نتایج آزمون خصوصیات کمی و کیفی خاک نیز نشان داد که مصرف کودهای دامی بطور معنی داری باعث افزایش غلظت عناصر اصلی در خاک و بهبود ساختمان خاکدانه‎ ها از لحاظ ظرفیت نگهداری رطوبت و قدرت نفوذ ریشه ها گردید.