شاهنامه نگاری غیردرباری در نیمه ی اول سده ی 11ه.ق(معرفی،توصیف و تحلیل نگاره های شاهنامه ی سال 1016ه.ق/1607م)

شاهنامه فردوسی یکی از متون ارزشمند ادبی است که بیش از هرکتابی در طول تاریخ هنر نقاشی ایران مورد توجه هنرمندان واقع شده است. امروزه شاهنامه های مصور فراوانی در موزه ها و کتابخانه های جهان وجود دارند،که تعداد بسیاری از آن ها متعلق به دوران صفوی است. اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دوران به ویژه در حکومت شاه عباس بزرگ در اصفهان شرایطی را فراهم آورد که شاهد جریانات هنری مستقل از دربار هستیم، این در حالی است که بیشترین مطالعات انجام شده متمرکز بر شاهنامه های نفیس سلطنتی می باشد. این رساله با طرح مسأله ی شاهنامه نگاری غیردرباری در عصر شاه عباس بزرگ این اهداف را مد نظر قرار داده است، در ابتدا بررسی تاریخی شاهنامه نگاری غیردرباری انجام شده است وسپس مطالعه و شناسایی فعالیت کارگاه های استنساخ غیردرباری در مراکز و مکاتب محلی با تمرکز بردوران صفوی به ویژه حکومت شاه عباس صورت گرفته است.هم چنین معرفی برخی شاهنامه های غیردرباری و تجاری به طورخاص، نسخه ی غیردرباری شاهنامه ی 1016ه.ق و توصیف و تحلیل نگاره های آن انجام شده است. روش مورداستفاده دراین رساله کیفی- تاریخی است و مطالعه ی منابع تاریخی درجه اول دارای اهمیت می باشد.شیوه ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و مطالعه ی اسناد و مدارک موجود است و روش تجزیه و تحلیل براساس رویکرد تطبیقی می باشد و شاهنامه ی 1016ه.ق منطبق با فرضیه ی شاهنامه نگاری غیردرباری در نیمه ی اول سده ی یازده ه.ق مورد بررسی قرار گرفته است. مهم ترین نتایج حاصل شده در این رساله نشان می دهدکه در نیمه ی اول سده ی یازده ه.ق کارگاه های غیردرباری و هنرمندان مستقلی در زمینه ی شاهنامه نگاری فعالیت می کردند.هم چنین شاهنامه ی 1016 ه.ق به عنوان نسخه ای غیردرباری کتابت شده است که برخی از نگاره های آن متعلق به اواخر مکتب اصفهان می باشند. درحالی که برخی دیگر در سده های اخیر به صورت جعلی به نسخه اضافه شده اند وآن را به نسخه ای کاملاً تجاری تبدیل کرده است.