اثر آبیاری با پساب تصفیه خانه شرق تهران بر زنده مانی، رشد اندامها و تجمع عناصر معدنی در نهال های چنار

جمع آوری، تصفیه و استفاده از پساب درآبیاری فضای سبز یکی از سودمندترین راه های به کارگیری حداکثر منابع آبی، حفظ محیط زیست و تامین حاصلخیزی خاک می باشد. البته وجود فلزهای سنگین در پساب ممکن است استفاده از این را محدود گرداند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثر آبیاری با پساب تصفیه خانه شرق تهران بر ویژگی های شیمیایی خاک و زنده مانی، رشد اندامها و تجمع عناصر معدنی در نهال های چنار است. به این منظور پس از تعیین دقیق مشخصات جغرافیایی و توپوگرافی منطقه نهال ها ی چنار در سه ردیف 60 تایی در قطعه زمینی جنب تصفیه خانه کاشته شدند و از فروردین ماه 1386 تا مهر ماه 1387 پس از اندازه گیری ابعاد اولیه آنها تحت آبیاری با تیمارهای پساب، آب خام (آب ورودی به تصفیه خانه از رودخانه جاجرود) و مخلوط 50% پساب و50% آب خام قرار گرفتند. هریک از این ردیف های 60 تایی شامل 3 تکرار 20 تایی بودند. پارامتر های زنده مانی و رشد نهال ها به صورت دوره ای هر دو ماه یکبار تا پایان فصل رویش با انتخاب سه نمونه تصادفی از هر یک از تیمارها اندازه گیری شدند. در آزمایشگاه نیز مقدار عناصری مانند فسفر، نیتروژن، پتاسیم، سدیم، منیزیم، کلسیم، آهن، مس، روی، منگنز، نیکل، سرب و کروم در اندامهای ریشه، ساقه و برگ نهال ها در پایان فصل رویش نهالها اندازه گیری گردیدند. ازخاک تحت پوشش این نهال ها نیز برای اندازه گیری مقدار کل عناصر مذکور هر دو ماه یک بار از هر تکرار یک نمونه به صورت تصادفی سیستماتیک از عمق 0-15 سانتیمتری نمونه برداری شد. در این مطالعه استفاده از پساب تصفیه خانه شرق تهران، افزایش معنی دار عناصر تغذیه ای (n، p، k) و فلزات سنگین (fe، mn، cu، zn، ni، pb، cr) خاک تحت آبیاری با پساب و در برخی موارد خاک تحت آبیاری با مخلوط پساب و آب خام را نسبت به خاک تحت آبیاری با آب خام به همراه داشت. این افزایش غلظت عناصر به ویژه در دوره دوم و سوم برداشت خاک ها مشاهده شد. آبیاری با پساب همچنین افزایش غلظت عناصر سنگین (fe و mn) را در ریشه، ساقه و برگ نهال های چنار و افزایش غلظت عناصر سنگین (cu و zn) را فقط در برگ نهال ها به همراه داشت. زنده مانی رشد و تولید بیوماس نهال های چنار آبیاری شده با پساب و مخلوط پساب وآب خام در مقایسه با نهال های چنار آبیاری شده با آب خام اختلاف معنی دار آماری نداشت. کلمات کلیدی: آبیاری، آلودگی خاک، پساب تصفیه خانه آب، جنگل کاری، چنار، فلزات سنگین، نهال