شکل ها و توزیع پروفیلی اکسیدهای آهن و ارتباط آنها با خصوصیات پدوژنیکی خاک در منطقه پیرانشهر

اکسیدهای آهن به علت تاثیر آن بر خصوصیات پدوژنیکی، واکنش پذیری با ویژگی های مختلف خاک و توانایی بالای آن ها در انتقال بسیاری از ترکیبات آلی و غیرآلی در هر دوی اکوسیستم های طبیعی و کشاورزی بسیار مهم هستند. در این تحقیق، به منظور بررسی تاثیر عملیات زراعی بر پراکنش، مقدار و رفتار اکسیدهای آهن تعداد 12 پروفیل از خاک های زراعی و غیر زراعی همجوار تشریح و نمونه برداری شدند. خاک های مطالعه شده که متعلق به 6 زیر گروه خاک (chromic calcixererts، typic calcixerolls،vertic haploxerepts ، typic calcixererts ، fluventic haploxerepts و typic haploxerepts) بودند، برای بیش از 5 دهه است که تحت تاثیر عملیات زراعی و مستمر قرار دارند. نمونه های خاک بعد از هوا خشک شدن آنالیز شده و ترکیبی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی به همراه شکل های پدوژنیک آهن (fed)، آهن کریستال ضعیف (feo)، آهن کمپلکس با موادآلی (fep) و آهن کریستالی (fecryst) مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسه خاک های زراعی و غیر زراعی نشان داد که عملیات زراعی مستمر و طولانی مدت باعث تغییرات قابل توجهی در مقدار اکسیدهای آهن شده است که می تواند به درجه هوادیدگی کانی های غنی آهن، فرایندهای پدوژنیکی و سیکل مرطوب و خشک شدن خاک مربوط باشد. به طور متوسط مقدار fed و fecryst و feo و fep در خاک های زراعی به ترتیب از 89/1 تا 18/4 گرم بر کیلوگرم، 68/0 تا 56/2 گرم بر کیلوگرم، 14/1 تا 68/1 گرم بر کیلوگرم و 56/0 تا 93/0 گرم بر کیلوگرم بود و مقدار آن ها در خاک های غیر زراعی همجوار به ترتیب از 24/1 تا 14/3 گرم بر کیلوگرم، 25/0 تا 78/1 گرم بر کیلوگرم، 99/0 تا 86/1 گرم بر کیلوگرم و 1/0 تا 61/0 گرم بر کیلوگرم متغیر بود. بیشترین مقدار fed و fecryst در خاک های زراعی fluventic haploxerepts و typic haploxerepts مشاهده شدند که دارای کمترین مقدار در ph، کربنات کلسیم معادل، کربنات کلسیم فعال و کربن آلی بودند. به طور کلی ph، کربنات کلسیم معادل، کربنات کلسیم فعال و کربن آلی که یک همبستگی معنی دار (0.05?p و 0.01?p) با شکل های اکسید های آهن نشان دادند، بعنوان موثرترین فاکتورها در توزیع و رفتار شکل های اکسیدهای آهن در هر دوی خاک های زراعی و غیر زراعی شناخته شدند.