تاثیر سطوح مختلف روی و بور بر عملکرد و ماده خشک در سیب زمینی

سیب زمینی (solanum tuberosum l.) به عنوان چهارمین محصول غذایی بعد از گندم، برنج و ذرت بشمار می-رود. به دلیل بالا بودن عملکرد و خصوصیات تغذیه ای مطلوب این محصول، سطح زیر کشت آن نسبت به سایر محصولات در حال افزایش می باشد. یکی از دلایل گسترش کشت سیب زمینی، وجود مقدار زیاد فیبر، نشاسته، پتاسیم، پروتئین، ویتامین ها به ویژه ویتامین cو همچنین دیگر مواد معدنی می باشد. کمبود روی (zn) و بور (b) در خاک های آهکی کشور شایع است و از علل آن می توان به ماهیت آهکی بودن خاک های تحت کشت، پایین بودن مواد آلی، بالا بودن ph، تداوم خشکسالی و بی کربنات زیاد در آب آبیاری اشاره نمود. به منظور بررسی نقش این عناصر (روی و بور) در افزایش عملکرد، بهبود کیفیت و افزایش درصد ماده خشک سیب زمینی، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در قالب فاکتوریل با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات جلگه رخ واقع در 45 کیلومتری تربت حیدریه (خراسان رضوی) در سال 1391 انجام شد. در این آزمایش روی در سه سطح (صفر، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات روی) و بور در چهار سطح (صفر، 5/2، 5 و10 کیلوگرم در هکتار از منبع اسید بوریک) مورد آزمون قرار گرفت. آرایش تیمارهای این آزمایش شامل 1) مصرف تمامی عناصر غذایی بر اساس آزمون خاک بجز روی و بور؛ 2) تیمار اول + 5/2 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 3) تیمار اول + 5 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 4) تیمار اول + 10 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 5) تیمار اول + 40 کیلوگرم در هکتار سولفات روی؛ 6) تیمار پنجم + 5/2 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 7) تیمار پنجم + 5 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 8) تیمار پنجم + 10 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 9) تیمار اول + 80 کیلوگرم در هکتار سولفات روی؛ 10) تیمار نهم + 5/2 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 11) تیمار نهم + 5 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک؛ 12) تیمار نهم + 10 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک بود. مقادیر عملکرد (تن در هکتار) و میزان ماده خشک (درصد) 12 تیمار آزمایشی به ترتیب شامل: تیمار اول: 3/28 و 6/19؛ تیمار دوم: 35/38 و 8/19؛ تیمار سوم: 17/34 و 79/19؛ تیمار چهارم: 3/33 و 68/19؛ تیمار پنجم: 45/42 و 62/20؛ تیمار ششم: 7/45 و 84/20؛ تیمار هفتم: 64/34 و 21/20؛ تیمار هشتم: 08/36 و 97/19؛ تیمار نهم: 12/38 و 92/20؛ تیمار دهم: 53/41 و 65/22؛ تیمار یازدهم: 45/40 و 96/20؛ تیمار دوازدهم: 25/34 و 84/20 بود. نتایج این آزمایش نشان داد در حالی که در تیمار شاهد، عملکرد و ماده خشک به ترتیب 3/28 تن در هکتار و 8/19 درصد بود این مقادیر برای عملکرد در بهترین تیمار آزمایشی (تیمار ششم) 7/45 تن در هکتار و برای مقدار ماده خشک بهترین تیمار آزمایشی (تیمار دهم) 65/22 درصد بود که نشان از افزایش 38 درصدی عملکرد و 5/13درصدی، درصد ماده خشک نسبت به شاهد داشتند. این مقادیر در سطح 1درصد نسبت به شاهد معنی دار بود. بنابراین در خاک های زیر کشت مشابه جلگه رخ با بور قابل استفاده 72/0 میلی گرم در کیلوگرم، مصرف 5/2 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک برای حصول عملکرد و درصد ماده خشک بالا توصیه می گردد. استفاده از سطوح بالاتر اسید بوریک (5 و 10 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد و درصد ماده خشک را کاهش داد. انجام تحقیقات میدانی و مصرف اسید بوریک به صورت سرک برای حصول عملکرد مطلوب و کیفیت برتر در سطح گسترده قابل توصیه است. مصرف روی و بور باعث افزایش عملکرد، میزان ماده خشک سیب زمینی و افزایش درآمد کشاورز شد. همچنین چیپس تولیدی از این نوع سیب زمینی با کیفیت بهتر و با مصرف کمتر روغن همراه خواهد بود.