نقد و بررسی تاریخ نگاری محلی ایران از سال 656 تا 1135 ه /1258تا1722م ازسقوط بغداد تا پایان صفویه

چکیده این پژوهش به نقد و بررسی تاریخ نگاری محلی ایران از 656 تا 1135 ه. ق، شناخت انواع تاریخ های محلی و عوامل و انگیزه های تدوین آن ها پرداخته است. براساس بررسی های صورت گرفته ادامه روند تدوین تاریخ نگاری محلی ایران در دوره یاد شده بر خلاف سده های پیشین متاثر از سیاست و نقش حکومت های محلی بوده است. تاریخ های محلی ایران از 656 تا 1135 ه.ق عمدتاً در دو قالب، تاریخ نامه های محلی و مزارات، تدوین شدند اما آثار محدودی هم در قالب های دیگر چون فرهنگ نامه ها، ترجمه تاریخ های محلی، تاریخ های محلی سلسله ای، وقف نامه ها و آثار جغرافیای تاریخی، تدوین شده اند. همه تاریخ های محلی این دوره به جز دو مورد به زبان فارسی به رشته تحریر در آمده اند. اوج تاریخ نگاری محلی ایران از 656 تا 1135ه.ق در سده های 9و 11 بوده و به لحاظ پراکندگی جغرافیایی ، بیشتر آثار تاریخ محلی ایران در طی این سال ها مربوط به مناطق شمالی ایران و کرانه جنوبی دریای خزر می باشند. بیشتر تاریخ های محلی تدوین شده در دوره زمانی فوق را تاریخ نامه های محلی تشکیل می دهند. کتاب های مزارات و فرهنگ نامه ها از دونظر تفاوت اساسی با تاریخ نامه های محلی دارند. این آثار کمتر تحت تاثیر تحولات سیاسی و حُکّام محلی تدوین شده اند و غالباً توسط سادات و عالمان دینی نوشته شده و مخاطبان آن ها بیشتر شامل: اهل علم، طبقه متوسط و حتی بخشی از توده بوده است. با توجه به ماهیت این تحقیق شیوه به کار گرفته شده در آن ،مطالعه و تحلیل متون و شیوه بیان مطالب نیز مبتنی بر توصیف و تحلیل تاریخی است. کلید واژه : تاریخ نگاری محلی، تاریخ نامه های محلی، فرهنگ نامه ها، مزارات، تاریخ های محلی سلسله ای